معرفت (دینی) در اسلام: مجموعه سخنرانیهای استاد حسین انصاریان صفحه 48

گرفته شده است که توبه، بیماری، گم شدن پول با ورشکستگی، مصیبت و غصه و... از آن جمله اند. آری، داروهای خداوند برای التیام زخم هایی که از شیطان و دشمنان می خوریم چنین است. (1)

بیماری: کفاره گناه مومن

در حکمت های نهج البلاغه آمده است که امیرالمومنین به عیادت مریضی رفت. مرد بیمار به حضرت نگریست و گریه کرد. حضرت فرمودند: ناراحت نباش:

«فإن المرض لا أجر فیه و لکنه یحط السیئات ، و یحتها حت الأوراق ». (2)

نفس بیماری اجری ندارد، ولی سبب ریزش گناهان می شود؛ مانند ریزش برگ درختان در پاییز.

یعنی همان گونه که در پاییز برگ درختان سست می شوند و با یک تکان می ریزند، وقتی شیعه مومنی بیمار می شود گناهانش مثل برگ درخت می ریزند.

امام صادق، علیه السلام، می فرماید: بعضی از مردم وقتی مریض می شوند، بخصوص شب ها که شدت درد بیشتر است، گاهی از کوره در می روند و با خدا مشاجره می کنند که چرا این همه درد به من دادی؟ چه لذتی از درد کشیدن من می بری؟ و... .امام می فرماید: هر مریضی از شیعیان ما که به سبب شدت دردش با خدا درگیر شود، خداوند به کرام الکاتبین که پرونده اش را می نویسند خطاب می کند که در پرونده اش این درگیری ها را نیز در زمره ذکر و تسبیح بنویسند. (3)آری، عده ای را با چنین برنامه هایی در دنیا معالجه می کنند؛ حال اگر زخمی ماند که این ابتلائات دوایش نبود، با سختی جان کندن پاکشان می کنند. در غیر این صورت، در برزخ دردهایی می کشند تا پاک وارد قیامت شوند. اگر باز هم پاک نشدند و همان گونه وارد قیامت شدند،

1- (1)) . کافی، ج 2، ص 444، نیز با کمی اختلاف در همان، ص 446 و مشکاۀ الانوار طبرسی، ص 504، و کتاب التمحیص اسکافی، ص 38: «عن أبی عبد الله، علیه السلام، قال: قال رسول الله صلی الله علیه وآله: قال الله عزوجل: وعزتی وجلالی لا اخرج عبدا من الدنیا وأنا ارید أن ارحمه حتی أستوفی منه کل خطیئۀ عملها، إما بسقم فی جسده وإما بضیق فی رزقۀ وإما بخوف فی دنیاه. فإن بقیت علیه بقیۀ شددت علیه عند الموت. وعزتی وجلالی، لا اخرج عبدا من الدنیا وأنا ارید أن اعذبه حتی اوفیه کل حسنۀ عملها إما بسعۀ فی رزقه وإما بصحۀ فی جسمه وإما بأمن فی دنیاه. فإن بقیت علیه بقیۀ هونت علیه بها الموت»، نیز کافی، ج 2، ص 445: «عن عمرو بن جمیع قال: سمعت أبا عبد الله علیه السلام یقول: إن العبد المؤمن لیهتم فی الدنیا حتی یخرج منها ولا ذنب علیه»، نیز همان، ج 2، ص 445: «عن السری بن خالد، عن أبی عبد الله، علیه السلام، قال: «إذا أراد الله عز وجل بعبد خیرا عجل له عقوبته فی الدنیا وإذا أراد بعبد سوءا أمسک علیه ذنوبه حتی یوافی بها یوم القیامۀ»، نیز همان، ج 2، ص 444: «عن أبی جعفر، علیه السلام، قال: إن الله عز وجل إذا کان من أمره أن یکرم عبدا وله ذنب ابتلاه بالسقم، فإن لم یفعل ذلک له ابتلاه بالحاجۀ فإن لم یفعل به ذلک شدد علیه الموت لیکافیه بذلک الذنب».
2- (2)) . نهج البلاغه، حکمت 42: (وقال لبعض أصحابه فی علۀ اعتلها:) «جعل الله ما کان من شکواک حظا لسیئاتک، فإن المرض لا أجر فیه ولکنه یحط السیئات، ویحتها حت الاوراق. وإنما الاجر فی القول باللسان والعمل بالایدی والاقدام. وإن الله سبحانه یدخل بصدق النیۀ والسریرۀ الصالحۀ من یشاء من عباده الجنۀ».
3- (3)) . مشابه این روایت: الامالی، شیخ صدوق، ص 590؛ الدعوات، قطب الدین راوندی، ص 166: «قال النبی صلی الله علیه وآله: «عجبت للمؤمن وجزعه من السقم، ولو علم ما له فی السقم لاحب ألا یزال سقیما حتی یلقی ربه عزوجل»، نیز کافی، ج 2، ص 446: «عن أبی جعفر، علیه السلام، قال: «لا یزال الهم والغم بالمؤمن حتی ما یدع له من ذنب». نیز مناقب، ابن شهرآشوب، ج 3، ص 210: «زرارۀ بن أعین سمعت أبا عبد الله، علیه السلام، یحدث عن آبائه: ان مریضا شدید الحمی عاده الحسین فلما دخل من باب الدار طارت الحمی عن الرجل. فقال له: رضیت بما اوتیتم به حقا حقا والحمی تهرب عنکم. فقال له الحسین: والله ما خلق الله شیئا إلا وقد أمره بالطاعۀ لنا. قال: فإذا نسمع الصوت ولا نری الشخص یقول: لبیک، قال: ألیس أمیر المؤمنین أمرک أن لا تقربی إلا عدوا أو مذنبا لکی تکونی کفارۀ لذنوبه فما بال هذا؟ وکان المریض عبدالله بن شداد بن الهادی اللیثی». نیز الحدائق الناضرۀ، محقق بحرانی، ج 3، ص 345: «وعن ابی ابراهیم، علیه السلام، قال: «قال رسول الله صلی الله علیه وآله للمریض اربع خصال: یرفع عنه القلم ویأمر الله تعالی الملک فیکتب له کل فضل کان یعمله فی صحته ویتبع مرضه کل عضو فی جسده فیستخرج ذنوبه منه فان مات مات مغفورا له وان عاش عاش مغفورا له». نیز الحدائق الناضرۀ، محقق بحرانی، ج 3، ص 346: «جعفر بن محمد عن آبائه عن علی، علیهم السلام:«انه عاد سلمان الفارسی فقال له: یا سلمان ما من احد من شیعتنا یصیبه وجع إلا بذنب قد سبق منه وذلک الوجع تطهیر له. فقال له سلمان: فلیس لنا فی شئ من ذلک اجر خلا التطهیر؟ قال علی علیه السلام: یا سلمان لکم الاجر بالصبر علیه والتضرع الی الله تعالی والدعاء له بهما تکتب لکم الحسنات وترفع لکم الدرجات، فاما الوجع خاصۀ فهو تطهیر وکفارۀ».