معرفت (دینی) در اسلام: مجموعه سخنرانیهای استاد حسین انصاریان صفحه 78

فقط لیلی است، یا فقط پسر من یا دختر من است، یا تومان و دلار است و لاغیر، ثمره غلط دیدن و غلط فهمیدن است. به طور طبیعی، کسی که غلط می بیند، غلط حرکت می کند و بعد از عمری، می فهمد که دست خالی است؛ زیرا همه چیز خود را با مرگ از دست داده و همه دارایی و دوست داشته هایش را از دست داده است؛ (1) چرا که هیچ چیز در هستی جز خدا ابدی نیست:

«کُلُّ مَنْ عَلَیْهٰا فٰانٍ . وَ یَبْقیٰ وَجْهُ رَبِّکَ ذُو الْجَلاٰلِ وَ الْإِکْرٰامِ ». (2)

همه آنان که روی این زمین هستند، فانی می شوند. و تنها ذات باشکوه و ارجمند پروردگارت باقی می ماند.

به هر ترتیب، وقتی مجنون دست به دعا برداشت و از خدا طبیب خویش را خواست، پدرش به این فکر افتاد که به مدینه برود و به حضرت مجتبی، علیه السلام، متوسل شود. وقتی او به خدمت حضرت رسید گفت که جوانم دارد از دستم می رود، زیرا کسی را دوست دارد و خانواده دختر تمایل به ازدواج او با دخترشان ندارند و بدین سان، گره سختی به کارمان افتاده است. امام مجتبی نیز در پاسخ فرمودند: نگران نباش! با تو می آیم و این گره را باز می کنم.

وقتی امام به محل سکونت قبیله بنی عامر رفتند، خانواده دختر را دعوت کردند و فرمودند: دلم می خواهد در این کار واسطه شوم تا این مسئله حل شود! پدر دختر نیز گفت: یابن رسول الله، من فدای قدم شما! هر طور شما صلاح بدانید من هم راضی هستم! سرآخر نیز قرار شد عقد این دختر و پسر را خود حضرت بخوانند. بعد از جاری شدن صیغه عقد نیز حضرت به مدینه بازگشتند. (3)

تعلق به غیر خدا از جهل است

جهل باعث می شود که انسان به غیر خدا تعلق خاطر پیدا کند و آن را در

1- (1)) . الأمالی، شیخ صدوق، ص50: «قال قیس بن عاصم: وفدت مع جماعۀ من بنی تمیم إلی النبی صلی الله علیه وآله فدخلت وعنده الصلصال بن الدلهمس، فقلت: یا نبی الله، عظنا موعظۀ ننتفع بها، فإنا قوم نعمر فی البریۀ. فقال رسول الله صلی الله علیه وآله: «یا قیس، إن مع العز ذلا، وإن مع الحیاۀ موتا، وإن مع الدنیا آخرۀ، وإن لکل شئ حسیبا، وعلی کل شئ رقیبا، وإن لکل حسنۀ ثوابا، ولکل سیئۀ عقابا، ولکل أجل کتابا، وإنه لا بد لک - یا قیس - من قرین یدفن معک وهو حی، وتدفن معه وأنت میت، فإن کان کریما أکرمک، وإن کان لئیما أسلمک، ثم لا یحشر إلا معک، ولا تبعث إلا معه، ولا تسأل إلا عنه، فلا تجعله إلا صالحا، فإنه إن صلح أنست به، وإن فسد لا تستوحش إلا منه، وهو فعلک. فقال: یا نبی الله، أحب أن یکون هذا الکلام فی أبیات من الشعر، نفخر به علی من یلینا من العرب، وندخره. فأمر النبی صلی الله علیه وآله من یأتیه بحسان. قال: فأقبلت أفکر فیما أشبه هذه العظۀ من الشعر، فاستتب لی القول قبل مجئ حسان، فقلت: یا رسول الله، قد حضرتنی أبیات أحسبها توافق ما ترید. فقلت لقیس: تخیر خلیطا من فعالک إنما * قرین الفتی فی القبر ما کان یفعل / ولا بد بعد الموت من أن تعده * لیوم ینادی المرء فیه فیقبل / فإن کنت مشغولا بشئ فلا تکن * بغیر الذی یرضی به الله تشغل فلن یصحب الانسان من بعد موته * ومن قبله إلا الذی کان یعمل / ألا إنما الانسان ضیف لأهله * یقیم قلیلا بینهم ثم یرحل».
2- (2)) . الرحمن، 26-27.
3- (3)) . باری مطالعه متن کامل این داستان رک: مرد وفا، نوشته مرحوم آیت الله صدر. (مولف)