اخلاق خوبان صفحه 132

خدا و شیطان

اشاره

دنیا چیزی شبیه به یک بازار است، و انسان ها به بازاریان می مانند. و کار بازاریان تجارت است. و تجارت چیزی جز داد و ستد نیست. و داد و ستدها همانند مثلث دارای سه زاویه اند. چرا که انسان، گاه، آنچه می دهد به مراتب بیشتر از آنست که به کف می آورد. و در حقیقت آنچه به کف آورده است چیزی خُرد و ناچیز و آنچه از دست داده است افزون و گزاف است.

جلال الدین برای تصویر بیشتر این گونه داد و ستدهای پُر زیان حکایتی نغز و خوش آورده است، می گوید: مردی از کوچکی گِل خواره بود، و به همین عادت، بزرگ شده، و در بزرگی نیز به دور از چشم دیگران از خاک باغچه و یا دیوار و یا هر کجای دیگر می خورد، روزی به مغازه عطا رفت تا قدری قند خریداری کند.