اخلاق خوبان صفحه 160

سخن خدا

اشاره

خاک های زمین یکسان و یکدست نبوده، بل پاره ای نرم و پاره ای خشن، و قسمتی شیرین و قسمتی شوره زار می نماید، و این تفاوت و اختلاف، گیاهان و نباتات را متاثر ساخته تا آنجا که دانه ای در خاک سرزمینی ثمراتی همچون شهد، شیرین و خوشگوار به بار می آورد، حال آنکه همان دانه، در خاک دیاری دیگر طعمی چندان دلچسب و خوشایند ندارد.

و البته، تنها گیاهان نیستند که روییده از دل خاک بوده و از خاک تاثر می یابند، بلکه آدمیان نیز برآمده از خاکند و ایشان نیز از تاثیرات خاک بی نصیب نبوده، و از همین روست که پاره ای ترش و روی درهم کشیده، و برخی دیگر نیز تُرکِ شیرینِ شهر آشوب می شوند، و یا جمعی تند و تلخ و شور و دلخراش و جماعی نیز بسان «مخمل» نرم و همچون «نسیم» ملایم و به مانند «گل» لطیف و دلربا می نمایند.

اینگونه تفاوت ها در میان انسان ها چیزی نیست که مورد انکار کسی