اخلاق خوبان صفحه 175

خرد مشمار گنه را که گیاهی است بزرگ گندمی کرد ز فردوس برون آدم را (1)

بیماری دل

و البته، گناه از همان آغاز دل را تباه و هلاک و نابود و منهدم نمی سازد، بلکه نخست بیماری دل را سبب می شود، اگرچه این بیماری خود سخت ترین و تلخ ترین بیماری ها است.

نیست بیماری چو بیماری دل (2) «الا وَ انَّ مِنَ البلاء الْفٰاقَه وَ اشَدُ مِنَ الْفٰاقه مَرَضُ البَدَن وَ اشَدُّ مَنْ مَرَضِ الْبَدَنِ مَرَضُ الْقَلب» (3)

بدانید که تنگدستی یکی از بلاها در زندگی است و خطرناکتر از آن بیماری بدن و بدتر از بیماری بدن، بیماری دل است.

تیرگی

و بیماری دل به تیرگی آنست. و تیرگی دل همچون تار شدن آینه می باشد. و آینه تار یا چیزی نمی نماید یا آنگونه که باید نمایان نمی سازد. روی آئینهه را چو کرده سیاه گشت رنگ سپید رنگ سیاه (4)

و آئینه دل نیز وقتی که با تیرگی های گناه تار شود، قادر به تشخیص زشت از زیبا، و سره از ناسره نخواهد بود.

1- 1) صائب.
2- 2) عمان سامانی.
3- 3) نهج البلاعه، حکمت 388.
4- 4) شیخ محمود شبستری.