اخلاق خوبان صفحه 183

این رو از گرگان، گرگانِ دیگری، و از کرمان، کرمانِ دیگری تداعی می کند.

باری، برای چنین کسی آنچه می بیند و یا می شنود و یا لمس و احساس می کند، همچون سکه، دو رویه دارد، و نخست آن رُویه دیگر را دریافت می کند.

و این، کار هر بیکار نیست، بلکه مجاهدت ها و ریاضت ها و تلاش ها می طلبد.

«وَ الَّذِینَ جٰاهَدُوا فِینٰا لَنَهْدِیَنَّهُمْ سُبُلَنٰا» (1)

آنان که کوشش و جهاد را پیشه خود می سازند به راههای هدایت رهنمون می شوند.

راه های هدایت

و راههای هدایت، همانا دیدنی ها و شنیدنی های آدمی است، که هر کدام درس، پیام، و عبرت و هدایتی با خود دارند.

ولی این درس ها و عبرت ها دستگیر ما نمی شود، زیرا در طریق تعقل و اندیشه کوششی نداشته ایم.

راز سکوت

و البته، کوشش و اندیشه از همان ابتدا کار خود را نمی کند، و آنچه به ذهن آدمی تداعی و خطور می دهد، چندان شفاف و روشن نیست، درست مثل چاه کنی که از همان آغاز به آب نمی رسد، و اگر هم رسید زلال و گوارا نیست، از این رو نباید به آنچه رسیده است در جام ریزد، و به دست تشنه کامان سپارد، بلکه باید تأنی و صبر کند تا آب خالص را به کف آورد.

در وادی فکر و اندیشه نیز گاه چیزهایی به خاطر آدمی خطور می کنند، که شایسته طرح و بیان نیست و نباید بر صفحات کتاب ریخت و به دست طالبان هدایت سپرد، که این گمراهی است و وَبالی سنگین در پی دارد.