اخلاق خوبان صفحه 29

ز گفتن پشیمان بسی دیده ام ندیدم پشیمان کس از خاموشی (1)

«و تَلاٰفِیکَ مٰا فَرَطَ مِن صَمٰتِکَ ایْسَرُ مِنْ ادْراکِکَ مافاتَ مِن مَنْطِقِک» (2)

جبران آنچه بر اثر سکوت از دست داده ای به مراتب آسانتر است از آنچه که در راستای زبان گشودن برای تو پیش آمد کرده است. بس که بر گفته پشیمان بوده ام بس که بر ناگفته شادان بوده ام (3)

و البته، این سکوت، الزام و تاکید بیشتری می یابد وقتی که آدمی نسبت به ماجرایی نادان و ناآگاه است.:

«و لا تَقُلْ مٰا لا تَعْلَمْ» (4)

پیرامون آنچه را که نمی دانی، سخن مگو. آن بِه که نگویی چو ندانی سخن ایراک ناگفته سخن به بُوَد از گفته رسوا (5)

پرهیز

بنابراین، می توان گفت نتیجه سکوت پرهیز از زیاده روی در سخن گفتن است.

و البته این زیاده روی تنها در گفتن مذموم نیست، بلکه همه جا مورد مذمت و ملامت است.

زیادت نیکو

ولی از آنجا که هرچیز در جای خود نیکوست، زیادت نیز اگر در جایگاه

1- 1) ابن یمین.
2- 2) نهج البلاغه، نامه 31.
3- 3) رودکی.
4- 4) نهج البلاغه، نامه 31.
5- 5) ناصر خسرو.