اندیشه در اسلام صفحه 155

شناخت نویسندگانی که از راه قرآن و روایات درباره اصلاح قلب و عقل و نفس چیزی نوشته اند مدد می رساند. به اجمال، پیشنهاداتی که پیامبر، صلی الله علیه وآله، برای اصلاح این سه عنصر به مسلمانان داده اند شامل 24 مسئله است.

سفارش پیامبر (ص) به ترک گناهان

«أوصیک بتقوی اللَّه». (1)

سفارش می کنم رابطه خود را با همه گناهان، به ویژه گناهان کبیره قطع کنید.

امیرالمؤمنین، علیه السلام، خطبه ای در نهج البلاغه درباره زهد و ورع و محرمات دارند. ایشان در این خطبه می فرمایند:

به شما سفارش می کنم که با گناهان کبیره قطع رابطه کنید. (2)

امام صادق، علیه السلام، نیز به صراحت می فرمایند:

گناهان کبیره گناهانی هستند که قرآن مجید به آن وعده حتمی آتش داده است. (3)

پس، ربا گناه کبیره است؛ زنا گناه کبیره است؛ شراب، قمار، موسیقی حرام، خوردن مال یتیم، و ظلم به حق مردم همه از گناهان کبیره اند.

حکایت روزی حلال با پرهیز از حرام

مردی در مدینه زندگی می کرد که کارش دزدی بود، ولی بروز نمی داد. شب ها دزدی می کرد و صبح قیافه ظاهرالصلاحی داشت. نیمه شب، از دیوار خانه ای بالا رفت. چهار اتاق خانه پر از اسباب زندگی بود و زن سی ساله تنهایی هم در آن زندگی می کرد. با خودش گفت: امشب، سفره ما دو برابر شد. هم خانه را می بریم و هم صاحبخانه را!

در این فکرها بود که یکی از آن برق های الهی به او زد و یک لحظه قیامت خود را مرور کرد: کدام شب هم دزدی کردم و هم به ناموس

1- (1)) . خصال، شیخ صدوق، ص 525 (وصیت های پیامبر به اباذر): «...قلت: یا رسول الله: أوصنی، قال: أوصیک بتقوی الله فإنه رأس الامر کله...».
2- (2)) . نهج البلاغۀ، خطبه 81: «أیها الناس الزهادۀ قصر الأمل. والشکر عند النعم. والورع عند المحارم. فإن عزب ذلک عنکم فلا یغلب الحرام صبرکم ولا تنسوا عند النعم شکرکم فقد أعذر الله إلیکم بحجج مسفرۀ، ظاهرۀ وکتب بارزۀ العذر واضحۀ».
3- (3)) . الهدایۀ، شیخ صدوق، ص 298: «قال رسول الله، صلی الله علیه وآله وسلم: اجتنبوا السبع الموبقات: الشرک بالله، والسحر، وقتل النفس التی حرم الله إلا بالحق، وأکل الربا، وأکل مال الیتیم، والفرار یوم الزحف، وقذف المحصنات الغافلات المؤمنات»؛ نیز من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، ج3، ص 38: «عن عبد الله بن أبی یعفور قال: قلت لأبی عبد الله، علیه السلام: بم تعرف عدالۀ الرجل بین المسلمین حتی تقبل شهادته لهم وعلیهم؟ فقال: أن تعرفوه بالستر والعفاف، وکف البطن والفرج والید واللسان وتعرف باجتناب الکبائر التی أوعد الله عز وجل علیها النار من شرب الخمور، والزنا، والربا، وعقوق الوالدین، والفرار من الزحف وغیر ذلک»؛ نیز ذخیرۀ المعاد (ط.ق)، محقق سبزواری، ج 1، ق2 ، ص304 : «عن الفضل بن شاذان فیما کتب به الرضا، علیه السلام، للمأمون ان الکبائر هی قتل النفس التی حرم الله تعالی والزنا والسرقۀ وشرب الخمر وعقوق الوالدین والفرار من الزحف واکل مال الیتیم ظلما واکل المیتۀ والدم ولحم الخنزیر وما أهل لغیر الله به من غیر ضرورۀ واکل الربا بعد البینۀ والسحت والمیسر وهو القمار والنجس فی المکیال والمیزان وقذف المحصنات واللواط وشهادۀ الزور والیاس من روح الله والامن من مکر الله والقنوط من رحمۀ الله ومعونۀ الظالمین والرکون إلیهم والیمین الغموس وحبس الحقوق من غیر عسر والکذب والکبر والاسراف والتبذیر والخیانۀ والاستخفاف بالحج والمحاربۀ لأولیاء الله والاشتغال بالملاهی والإصرار علی الذنوب».