آثار مثبت عمل: مجموعه سخنرانیهای استاد حسین انصاریان صفحه 16

نمونه هایی از به فعلیت رسیدن استعدادها

1-استعداد امیر عبدالله خلجستانی

(1)از جمله این افراد،امیر عبداللّه خلجستانی است،که درباره او نوشته اند:شغل او خربندگی بود،که معنی آن عبارت از کرایه دادن الاغ برای بارکشی با مهتری و اصطبل الاغ ها بود.یک روزی ایشان از سر کار به خانه می آید.چشمش به یک کتاب می افتد که تا آن وقت میلی به خواندن آن پیدا نکرده بود،ولی آن روز میل پیدا کرد که کتاب را ورق بزند و ببیند که در این کتاب چه نوشته اند ؟

امیرالمؤمنین علیه السلام درباره کتاب می فرماید:

«الکتب بساتین العلماء» (2)کتابها،باغستان و گلستانِ دانشمندان است.آن درکی که دانشمندان از کتاب دارند،هر کسی پیدا کند،به مقامات بالا می رسد.امیرعبدالله کتاب را برداشت،ورق زد، چشمش به این رباعی افتاد که صاحب کتاب«حنظله باد غیسی» (3)آن را سروده بود.خود او چون مهتر،یعنی سرپرست اصطبل الاغ ها بود،لذا کلمه مهتر با مطالعه کننده تناسب داشت.

مهتری،گر بکام شیر در است

به خود گفت:تو در این دنیا خربنده شده ای ؟ انسان با این همه استعداد،حیف نیست که به خربندگی اکتفا کند ؟ اصطبل را رها کرد و برای خودش با فکر،اندیشه، مشورت،دیدن این و آن و کمک گرفتن از عقل ها راه سازی کرد،چون عقل هر انسانی عقل جزئی است.اگر عقول دیگر را به این عقل جزئی وصل کند،عقل کامل می شود و نتیجه خوبی می دهد.

بالاخره او امیرِ خراسانِ بزرگ شد.خراسانی که در آن روزگار به اندازه نقشه فعلی

1- (1)) - الذریعه،آقا بزرگ طهرانی:1166/9(7522)؛دیوان نامی خلجستانی أو شعره؛اسمه المیرزا عبد الله.و ذکر فضله و انشائه وانه جاء إلی طهران فی عصر السلطان محمد شاه و تقرب إلی وزیره الحاج میرزا آقاسی،و هو الیوم منشی روزنامه للسلطان ناصرالدین شاه،و له خط حسن و طبع جید،ثم أورد نیفا و عشره أبیات من شعره.همچنین رجوع کنید به تاریخ ادبی ایران؛ادوارد براون؛ج 1(داستان شکست عمربن لیث از اسماعیل سامانی)لغت نامه دهخدا.
2- (2)) - مستدرک الوسائل:302/17،باب 8،حدیث 56. غرر الحکم:49،حدیث 293؛«مَن تَسَلّی بالکُتبِ لم تفُتْهُ سَلوَهٌ». کافی:52/1،حدیث 11؛«الْمُفَضَّلِ بْنِ عُمَرَ قَالَ قَالَ لِی أَبُو عَبْدِاللَّهِ علیه السلام اکْتُبْ وَ بُثَّ عِلْمَکَ فِی إِخْوَانِکَ فَإِنْ مِتَّ فَأَوْرِثْ کُتُبَکَ بَنِیکَ فَإِنَّهُ یَأْتِی عَلَی النَّاسِ زَمَانُ هَرْجٍ لَایَأْنَسُونَ فِیهِ إِلَّا بِکُتُبِهِمْ».
3- (3)) - حنظله باد غیسی از حکیمان و شاعران و از متقدمین حکماء و متکلمین و صاحب ابیات متین است. ظهورش در روزگار آل لیث صفار بود و در عهد آل طاهر شعر فارسی ظاهر نمود اگر چه آل طاهر معتقد به شعر فارسی نبو ده اند.و در این فن لوای مسلمیت برافراشته و بر همه مقدم بود مگر بر ابوالعباس مروی.ظهور وی در ماه ثانیه از هجرت بود.معاصرین وی محمود وراق و فیروز مشرقی بوده اند.وفات او درسنه 219 بوده است.(لغت نامه دهخدا).