عبرت آموز: مجموعه ای از نکته ها و داستان های کتب استاد حسین انصاریان صفحه 106

شقیق از نهیب خادم بتخانه بیدار شد و دست از فرهنگ مادّیگری و دنیاپرستی شست، به عرصه گاه توبه و انابه درآمد و از عرفای بزرگ روزگار شد.

می گوید : از هفتصد دانشمند پنج مسأله پرسیدم همه به طور مساوی پاسخ گفتند . پرسیدم عاقل کیست ؟ جواب دادند : کسی که عاشق دنیا نیست ، گفتم :

زیرک کیست ؟ گفتند : کسی که مغرور به دنیا نشود ، پرسیدم : ثروتمند کیست ؟ گفتند : کسی که به داده حق رضایت دهد ، سؤال کردم : تهیدست کیست ؟ گفتند :

آن کسی که زیاده طلب است ، پرسیدم : بخیل کیست ؟ گفتند : کسی که حق خدا را در مالش از محتاجان منع می نماید (1) .

توبه فضیل عیاض

فضیل گرچه در ابتدای کار راهزن بود و همراه با نوچه های خود ، راه را بر کاروانها و قافله های تجارتی می بست و اموال آنان را به غارت می برد ، ولی دارای مروت و همتی بلند بود ، اگر در قافله ها زنی وجود داشت ، کالای او را نمی برد و کسی که سرمایه اش اندک بود ، از سرقت مال او چشم می پوشید ، و برای آنان که مال و اموالشان را می ربود ، دستمایه ای ناچیز باقی می گذاشت ، در برابر عبادت حق تکبر نداشت ، از نماز و روزه غافل نبود ، سبب توبه اش را چنین گفته اند :

عاشق زنی بود ولی به او دست نمی یافت ، گاه به گاه نزدیک دیوار خانه آن زن می رفت و در هوس او گریه می کرد و ناله می زد ، شبی قافله ای از آن ناحیه می گذشت ، در میان کاروان یکی قرآن می خواند ، این آیه به گوش فضیل رسید :

« أَ لَمْ یَأْنِ لِلَّذِینَ آمَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللّٰهِ » (2).

آیا برای آنان که ایمان آورده اند وقت آن نرسیده که دلهایشان برای یاد خدا خاشع شود ؟