مرگ و فرصتها: مجموعه سخنرانیهای حسین انصاریان صفحه 72

« قُلْ فَلِلّٰهِ الْحُجَّهُ الْبٰالِغَهُ فَلَوْ شٰاءَ لَهَدٰاکُمْ أَجْمَعِینَ » (1)

بنابراین نه هدایت و نه گمراهی، هیچ کدام اجباری نیست. آیاتی که می گوید:

« إِنَّ اللّٰهَ یُضِلُّ مَنْ یَشٰاءُ وَ یَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ أَنٰابَ » (2)

« فَیُضِلُّ اللّٰهُ مَنْ یَشٰاءُ وَ یَهْدِی مَنْ یَشٰاءُ » (3)

هر کسی را بخواهم هدایت می کنم و هر کسی را بخواهم گمراه می کنم، شما را به اشتباه نیاندازد تا تصوّر بفرمایید که این هدایت یا گمراهی، اجباری است. معنی آن این است که هر کسی خودش بخواهد و شایستگی نشان دهد، ما گوهر هدایت را به او می دهیم تا جزو «یَهْدِی مَنْ یَشٰاءُ » شود و هر کسی نیز هدایت را نخواهد، من به اجبار گوهر هدایت را در دامن کسی نمی اندازم، چون خودش گمراهی را می خواهد. ما کاری به کارش نداریم، او خودش به طرف گمراهی می رود.

پس علّت تقسیم پایان قیامت به بهشت و دوزخ، تقسیم شدن مردم در دنیا به دو راه هدایت و ضلالت است.

تفاوت طبقات بهشت و جهنم

چرا بهشت هشت طبقه و جهنم هفت طبقه دارد؟ علتش چیست؟ بهشتی ها که باید به یک بهشت و جهنمی ها نیز به یک جهنم بروند، پس هفت درب جهنم و هشت درب بهشت برای چیست؟ (4)علت هشت طبقه بودن بهشت، تقسیم شدن مردم مؤمن به هشت قسمت است.

ایمان از نظر کیفیت دارای درجاتی است که ما این درجات را در امور مادی نیز زیاد می بینیم؛ برق، برق است، از نیروگاه کابل کشیده و برق را از مولد آن می آورند.

لامپ ها نیز مختلف هستند، همان نور را در خودش به اندازه ظرفیتش منعکس می کند و نور می دهد.

1- (1)) - انعام (6) : 149؛ «بگو : دلیل و برهان رسا [ که قابل ردّ ، ایراد ، شک و تردید نیست ] مخصوص خداست ، و اگر خدا می خواست قطعاً همۀ شما را [ به طور جبر ] هدایت می کرد .»
2- (2)) - رعد (13) : 27؛ «بگو : مسلماً خدا هر کس را بخواهد [ پس از اتمام حجت ] گمراه می کند و هر کس را که به سوی او بازگردد ، هدایت می نماید .»
3- (3)) - ابراهیم (14) : 4؛ «پس خدا هر کس را بخواهد [ به کیفر لجاجت و عنادش ] گمراه می کند ، و هر کس را بخواهد ، هدایت می نماید.»
4- (4)) - بحار الأنوار: 121/8، باب 23، حدیث 12؛ «أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ عَنْ جَدِّهِ عَنْ عَلِیٍّ علیه السلام قَالَ إِنَّ لِلْجَنَّهِ ثَمَانِیَهَ أَبْوَابٍ، باب یَدْخُلُ مِنْهُ النَّبِیُّونَ وَ الصِّدِّیقُونَ وَ، باب یَدْخُلُ مِنْهُ الشُّهَدَاءُ وَ الصَّالِحُونَ وَ خَمْسَهُ أَبْوَابٍ یَدْخُلُ مِنْهَا شِیعَتُنَا وَ مُحِبُّونَا فَلَا أَزَالُ وَاقِفاً عَلَی الصِّرَاطِ أَدْعُو وَ أَقُولُ رَبِّ سَلِّمْ شِیعَتِی وَ مُحِبِّیَّ وَ أَنْصَارِی وَ مَنْ تَوَالَانِی فِی دَارِ الدُّنْیَا فَإِذَا النِّدَاءُ مِنْ بُطْنَانِ الْعَرْشِ قَدْ أُجِیبَتْ دَعْوَتُکَ وَ شُفِّعْتَ فِی شِیعَتِکَ وَ یَشْفَعُ کُلُّ رَجُلٍ مِنْ شِیعَتِی وَ مَنْ تَوَلَّانِی وَ نَصَرَنِی وَ حَارَبَ مَنْ حَارَبَنِی بِفِعْلٍ أَوْ قَوْلٍ فِی سَبْعِینَ أَلْفاً مِنْ جِیرَانِهِ وَ أَقْرِبَائِهِ وَ، باب یَدْخُلُ مِنْهُ سَائِرُ الْمُسْلِمِینَ مِمَّنْ یَشْهَدُ أَنْ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ لَمْ یَکُنْ فِی قَلْبِهِ مِقْدَارُ ذَرَّهٍ مِنْ بُغْضِنَا أَهْلَ الْبَیْتِ.» بحار الأنوار: 144/8- 146، باب 23، حدیث 67؛ «عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله لَمَّا أُسْرِیَ بِی إِلَی السَّمَاءِ قَالَ لِی جَبْرَئِیلُ علیه السلام قَدْ أَمَرْتُ الْجَنَّهَ وَ النَّارَ أَنْ تُعْرَضَ عَلَیْکَ قَالَ فَرَأَیْتُ الْجَنَّهَ وَ مَا فِیهَا مِنَ النَّعِیمِ وَ رَأَیْتُ النَّارَ وَ مَا فِیهَا مِنَ الْعَذَابِ وَ الْجَنَّهُ فِیهَا ثَمَانِیَهُ أَبْوَابٍ عَلَی کُلِّ، باب مِنْهَا أَرْبَعُ کَلِمَاتٍ کُلُّ کَلِمَهٍ خَیْرٌ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا لِمَنْ یَعْلَمُ وَ یَعْمَلُ بِهَا وَ لِلنَّارِ سَبْعَهُ أَبْوَابٍ عَلَی کُلِّ، باب مِنْهَا ثَلَاثُ کَلِمَاتٍ کُلُّ کَلِمَهٍ خَیْرٌ مِنَ الدُّنْیَا وَ مَا فِیهَا لِمَنْ یَعْلَمُ وَ یَعْمَلُ بِهَا فَقَالَ لِی جَبْرَئِیلُ علیه السلام اقْرَأْ یَا مُحَمَّدُ مَا عَلَی الْأَبْوَابِ فَقَرَأْتُ ذَلِکَ أَمَّا أَبْوَابُ الْجَنَّهِ فَعَلَی أَوَّلِ، باب مِنْهَا مَکْتُوبٌ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ لِکُلِّ شَیْ ءٍ حِیلَهٌ وَ حِیلَهُ الْعَیْشِ أَرْبَعُ خِصَالٍ الْقَنَاعَهُ وَ بَذْلُ الْحَقِّ وَ تَرْکُ الْحِقْدِ وَ مُجَالَسَهُ أَهْلِ الْخَیْرِ وَ عَلَی الْباب الثَّانِی مَکْتُوبٌ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ لِکُلِّ شَیْ ءٍ حِیلَهٌ وَ حِیلَهُ السُّرُورِ فِی الآْخِرَهِ أَرْبَعُ خِصَالٍ مَسْحُ رُءُوسِ الْیَتَامَی وَ التَّعَطُّفُ عَلَی الْأَرَامِلِ وَ السَّعْیُ فِی حَوَائِجِ الْمُؤْمِنِینَ وَ التَّفَقُّدُ لِلْفُقَرَاءِ وَ الْمَسَاکِینِ وَ عَلَی الْباب الثَّالِثِ مَکْتُوبٌ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ لِکُلِّ شَیْ ءٍ حِیلَهٌ وَ حِیلَهُ الصِّحَّهِ فِی الدُّنْیَا أَرْبَعُ خِصَالٍ قِلَّهُ الْکَلَامِ وَ قِلَّهُ الْمَنَامِ وَ قِلَّهُ الْمَشْیِ وَ قِلَّهُ الطَّعَامِ وَ عَلَی الْباب الرَّابِعِ مَکْتُوبٌ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآْخِرِ فَلْیُکْرِمْ ضَیْفَهُ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآْخِرِ فَلْیُکْرِمْ جَارَهُ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآْخِرِ فَلْیُکْرِمْ وَالِدَیْهِ مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الآْخِرِ فَلْیَقُلْ خَیْراً أَوْ یَسْکُتُ وَ عَلَی الْباب الْخَامِسِ مَکْتُوبٌ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَایُظْلَمَ فَلَا یَظْلِمْ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَایُشْتَمَ فَلَا یَشْتِمْ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَایُذَلَّ فَلَا یُذِلَّ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ یَسْتَمْسِکَ بِالْعُرْوَهِ الْوُثْقَی فِی الدُّنْیَا وَ الآْخِرَهِ فَلْیَقُلْ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ وَ عَلَی الْباب السَّادِسِ مَکْتُوبٌ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ مَنْ أَرَادَ أَنْ یَکُونَ قَبْرُهُ وَسِیعاً فَسِیحاً فَلْیَبْنِ الْمَسَاجِدَ وَ مَنْ أَرَادَ أَنْ لَاتَأْکُلَهُ الدِّیدَانُ تَحْتَ الْأَرْضِ فَلْیَسْکُنِ الْمَسَاجِدَ وَ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَکُونَ طَرِیّاً مُطِرّاً لَایَبْلَی فَلْیَکْنُسِ الْمَسَاجِدَ وَ مَنْ أَحَبَّ أَنْ یَرَی مَوْضِعَهُ فِی الْجَنَّهِ فَلْیَکْسُ الْمَسَاجِدَ بِالْبُسُطِ وَ عَلَی الْباب السَّابِعِ مَکْتُوبٌ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ بَیَاضُ الْقَلْبِ فِی أَرْبَعِ خِصَالٍ عِیَادَهِ الْمَرِیضِ وَ اتِّبَاعِ الْجَنَائِزِ وَ شِرَاءِ الْأَکْفَانِ وَ رَدِّ الْقَرْضِ وَ عَلَی الْباب الثَّامِنِ مَکْتُوبٌ لَاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ عَلِیٌّ وَلِیُّ اللَّهِ مَنْ أَرَادَ الدُّخُولَ مِنْ هَذِهِ الْأَبْوَابِ فَلْیَتَمَسَّکْ بِأَرْبَعِ خِصَالٍ السَّخَاءِ وَ حُسْنِ الْخُلُقِ وَ الصَّدَقَهِ وَ الْکَفِّ عَنْ أَذَی عِبَادِ اللَّهِ تَعَالَی وَ رَأَیْتُ عَلَی أَبْوَابِ النَّارِ مَکْتُوباً عَلَی الْباب الْأَوَّلِ ثَلَاثَ کَلِمَاتٍ مَنْ رَجَا اللَّهَ سَعِدَ وَ مَنْ خَافَ اللَّهَ أَمِنَ وَ الْهَالِکُ الْمَغْرُورُ مَنْ رَجَا غَیْرَ اللَّهِ وَ خَافَ سِوَاهُ وَ عَلَی الْباب الثَّانِی مَنْ أَرَادَ أَنْ لَایَکُونَ عُرْیَاناً یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَلْیَکْسُ الْجُلُودَ الْعَارِیَهَ فِی الدُّنْیَا مَنْ أَرَادَ أَنْ لَایَکُونَ عَطْشَاناً یَوْمَ الْقِیَامَهِ فَلْیَسْقِ الْعِطَاشَ فِی الدُّنْیَا مَنْ أَرَادَ أَنْ لَایَکُونَ یَوْمَ الْقِیَامَهِ جَائِعاً فَلْیُطْعِمِ الْبُطُونَ الْجَائِعَهَ فِی الدُّنْیَا وَ عَلَی الْباب الثَّالِثِ مَکْتُوبٌ لَعَنَ اللَّهُ الْکَاذِبِینَ لَعَنَ اللَّهُ الْبَاخِلِینَ لَعَنَ اللَّهُ الظَّالِمِینَ وَ عَلَی الْباب الرَّابِعِ مَکْتُوبٌ ثَلَاثُ کَلِمَاتٍ أَذَلَّ اللَّهُ مَنْ أَهَانَ الْإِسْلَامَ أَذَلَّ اللَّهُ مَنْ أَهَانَ أَهْلَ الْبَیْتِ أَذَلَّ اللَّهُ مَنْ أَعَانَ الظَّالِمِینَ عَلَی ظُلْمِهِمْ لِلْمَخْلُوقِینَ وَ عَلَی الْباب الْخَامِسِ مَکْتُوبٌ ثَلَاثُ کَلِمَاتٍ لَاتَتَّبِعُوا الْهَوَی فَالْهَوَی یُخَالِفُ الْإِیمَانَ وَ لَاتُکْثِرْ مَنْطِقَکَ فِیمَا لَایَعْنِیکَ فَتَسْقُطَ مِنْ رَحْمَهِ اللَّهِ وَ لَاتَکُنْ عَوْناً لِلظَّالِمِینَ وَ عَلَی الْباب السَّادِسِ مَکْتُوبٌ أَنَا حَرَامٌ عَلَی الْمُجْتَهِدِینَ أَنَا حَرَامٌ عَلَی الْمُتَصَدِّقِینَ أَنَا حَرَامٌ عَلَی الصَّائِمِینَ وَ عَلَی الْباب السَّابِعِ مَکْتُوبٌ ثَلَاثُ کَلِمَاتٍ حَاسِبُوا نُفُوسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُحَاسَبُوا وَ وَبِّخُوا نُفُوسَکُمْ قَبْلَ أَنْ تُوَبَّخُوا وَ ادْعُوا اللَّهَ عز و جل قَبْلَ أَنْ تَرِدُوا عَلَیْهِ وَ لَاتَقْدِرُوا عَلَی ذَلِکَ.»