نسیم رحمت صفحه 11

نسیم رحمت

اشاره

موسی علیه السلام،بیست و پنج سالِ تمام،فرعون را برای خدا و به راه خدا نصیحت کرد،و پند گفت،اما هیچ تأثیری نداشت و تو گویی؛خشت به دریا زده،و بر آهن سرد می کوفت. با سیه دل چه سود گفتنِ وعظ نرود میخ آهنین در سنگ (1)

اساساً؛کسی که از درون فرمان عقل خویش را نمی برد،و موعظت ها و نصایح خود ار نادیده می گیرد،هرگز از واعظان بیرون،هرچند انبیاء پاک الهی باشند،طرفی نبسته و بهره ای نخواهد برد. نصیحت همه عالم چو باد در قفس است بگوش مردم نادان،و آب در غربال (2)

و این حقیقتی مسلّم است که علی علیه السلام از آن یاد فرمود:

«وَاعْلَمُوا أنَّهُ منَنْ لَمْ یُعَنْ عَلیٰ نَفْسِه حَتَّیٰ یَکُونَ لَهُ مِنْهٰا وٰاعِظٌ وَزٰجِرٌ لَمْ یَکُنْ لَهُ مِنْ غَیْرِهٰا لَازٰاجِر وَلٰا وٰاعِظ» 1

شهر ما با عَسَس و محتسب از دزد پراست***ای خوش آن شهر که در باطن هرکس عسسی است 2

البته از یاد نبریم که پند ناپذیریِ دیگران،به هر دلیل و علت که باشد، موجب آن نمی شود که واعظان از موعظت و نصیحت گوییِ خود دست کشیده و پرهیز کنند. گرچه دانی نشوند بگوی هر چه می دانی از نصیحت و پند (3)

وظیفه واعظان

باید پذیرفت که واعظان و نیز مردم،هر کدام،وظیفه و مسئولیت خاص خود را دارند.

اما وظیفه واعظان آن است که.بگویند.

البته؛پیشتر از آنکه بگویند باید به گفته های خود پایبند بوده،و همه را به کار بندند،و اینجاست که پند به کار می آید،و کارگر می شود،و تأثیرگذار خواهد بود. پند فعلی خلق را جذابتر که رسد در جان هر باگوش و کر (4)

وگرنه واعظانی که به گفتار و وعظهای خود اعتناء واهتمامی ندارند مردمی خواب آلود و خفته اند،و نمی توانند خلقِ خفته و مردم خواب را بیدار کنند. باطل است آنکه مدعی گوید خفته را خفته کی کند بیدار 1؟

از این رو مولانا علی علیه السلام توصیه می فرمود که.در پیشگاه واعظانی زانو زده و بهره برید که خود به آنچه می گویند پای می فشرند؛

«یا أیُّها النّٰاسُ اسْتَصْبِحُوا مِنْ شُعْلَهِ مِصْبٰاحِ وٰاعِظٍ مُتَّعِظْ وَامْتٰاحُوا مِنْ صَفْوِ عَیْنٍ قَدْ رُوِّقَت مِنَ الْکَدِر» 2اما وظیفه مردم،گوش سپاری و نصیحت پذیری است. نصیحتی کنمت بشنو و بهانه مگیر که هر چه ناصح مشفق بگویدت بپذیر 3

«وَاقْبَلُوا النَصِیحه مِمَّن اهْدَاهٰا الَیْهِمْ وَاعْقِلُوهَا عَلیٰ أنْفُسِکُمْ» 4

پند نصیحت گویان را بپذیرید و با جان و دل بر آن بیندیشید.

درۀ خلاف

در حقیقت مردمی که نصیحت ها را نمی پذیرند بختی نامبارک و سرنوشتی نامیمون در پیش دارند.

1- 1) حافظ.
2- 2) شما ای مردم ! چراغ دل را از شعله گفتار گویندگان با عمل روشن سازید،و ظرف های خویش ار از آب زلال چشمه هایی که از آلودگی ها پاک است پر کنید.
3- 3) حافظ.
4- 4) نهج البلاغه.خطبه 121.