کتابخانه بالقرآن

سیمای مخبتین در قرآن و روایات صفحه 145

صفحه 145

اخبات ابتدای طمأنینه است وارد شدن به مقام امنی است که برای شخص وارد، رجوع و برگشت نیست.

لازم به ذکر است که بحث طمأنینه در مترادفات به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته، و ما از تکرار آن صرفنظر می کنیم.

وی در کتاب صد میدان می نویسد:

میدان سی و نهم اخبات است از میدان تذلل اخبات زاید «قوله تعالی» «و بشر المخبتین» اخبات: نرم خوئیست و تنگدلی، و ترسگاری مردیست. حقیقت اخلاص چشیده و عذر خلایق بدیده. و از خویشتن رسته.

نشان چشیدن اخلاص سه چیز است:

1. از تیمار رزق، و از کوشیدن، و از ساختن جهان بر آسودن.

2. و در مداومت خدمت، و استغراق اوقات، و تصفیه انفاس آویختن.

3. در جهان و جهانیان و آدمیان و جز از ایشان را از اذای خویش آزاد داشتن و این سیرت «ابدالان»(1) است.(2)

1- 1. ابودردا گوید: باید دانست که برای خدا بندگانی است که به آنها ابدال می گویند. آنها جانشین پیامبر و مایه قوام زمین هستند و چون نبوت سپری شد خداوند گروهی از امت محمد صلی الله علیه و آله وسلم را جایگزین آنها ساخت، آنها از نظر نماز و روزه بسیار وزیورنیک، بر مردم برتری ندارند، لیکن برتری آنها به دینداری راستین و نیت خوب و نیز به این خاطر است که نسبت به تمام مسلمانان، خوش بین اند و برای خوشنودی خدا خیر خواه مردمند، شکیبایند بی آن که بیمی داشته باشند و متواضعند بی آن که خواری پذیرند، آنان گروهی هستند که خدای متعال آنها را برگزیده و برای خود خالص قرار داده و آنان چهل نفر صدیق یاسی مردند که در دلشان یقینی چون یقین ابراهیم خلیل الرحمن علیه السلام است و مردی از آنها نمی میرد مگر این که خداوند جانشین او را آفریده است. برادرم بدان که آنها هیچ چیز را نفرین نکرده و آزار نمی دهند و کوچک نمی شمارند و به هیچ چیز تجاوز نمی کنند و به هیچ کس حسد نمی ورزند و به دنیا حریص نیستند، پاک ترین مردم از نظر خوبی هستند، از نرمخوترین و بخشنده ترین مردمند. نشانه آنها بخشندگی و طبیعتشان خوشرویی، و صفتشان سلامتی است، امروز در بیم و فردا در بی خبری نیستند لیکن به حال ظاهری خود ادامه می دهند و تنها با خدا رابطه دارند، بادهای تند و اسبهای دونده آنان را از جای حرکت نمی دهد (ثابت و استوارند) و بر اثر شوق به لقای خدا دلشان به سوی خدا صعود می کند و در سبقت به کارهای خیر حرکت می کنند. «اولئک حزب اللّه الا ان حزب اللّه هم المفلحون» راوی می گوید: به ابو درداء گفتم: صفتی نشنیدم که در نظر من استوارتر از این صفات باشد و چگونه من به آنها برسم؟ گفت: به این صفات نمی رسی مگر این که دنیا را دشمن بداری، زیرا هرگاه دنیا را دشمن بداری به دوستی آخرت روی می آوری و به اندازه محبتی که به آخرت داری به دنیا بی میل می شوی، و هر گاه خدا بداند بنده ای بخوبی در طلب آخرت است او را هدایت فرماید و از لغزش حفظ کند، بدان ای پسر برادرم که این مطلب در قرآن آمده است «ان اللّه مع الذین اتقوا الذین هم محسنون» یحیی بن کثیر گوید: در این مطلب اندیشیده ام که اهل لذت از هیچ چیز مانند دوستی خدا و طلب رضای او لذت نبرده اند. صاحبی، عبدالعلی، راه روشن «ترجمه محجه البیضاء»، ج6، ص356 و355.
2- 2. انصاری هروی، خواجه عبد اله، منازل السایرین، 39.