سیمای مخبتین در قرآن و روایات صفحه 17

1. تواضع

اشاره

باید اذعان نمود ما بحث از تواضع را، تنها به قصد مترادفات نیاورده ایم، بلکه از آن جهت که از یک دیدگاه می توان گفت تواضع، با اندکی توسعه یا تضییق در معنا و مفهوم، همان اخبات می باشد، بدان پرداخته ایم و نخست معنی آنرا از کتب لغت توضیح داده و سپس علائم، فضیلت، راههای تحصیل، اقسام و آثار و... آنرا بیان نموده ایم.

مفهوم تواضع

واژه تواضع، از ریشه «وضع یوضع وضاعه» در اصل به معنای افتادگی و فروتنی است.

به گفته اهل لغت:

«الوضع ضد الرفع، التواضع التذلل».(1)

وضع ضد رفع و بلندی است و تواضع به معنای افتادگی و خاکساری است.

«تواضع الرجل»(2) خود را هم تراز او کرد، فروتنی کرد.

«تواضعت الارض»(3) زمین پست و گود بود.

عالمان اخلاق، تواضع را به معنای ناچیز شمردن نفس

1- 1. فراهیدی، خلیل ابن احمد، العین، ج2، 196.
2- 2. جبران مسعود، الرائد، ترجمه انزابی نژاد، رضا، ج1، 563.
3- 3. همو.