سیمای مخبتین در قرآن و روایات صفحه 304

سرنوشت رقت انگیز عالمی که از جهل هلاک می شود شگفت انگیز است هنگامیکه سعد بن ابی وقاص گزارش سفرش را برای پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم نقل می کند، جهل آنان را چنین به تصویر می کشد «ای پیامبر خدا! من از نزد قومی به سوی تو می آیم که آنان و چهار پایانشان یکسان اند. پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم فرمود:ای سعد! آیا تو را به شگفت تر از این آگاه کنم؟ قومیکه آنچه را اینان نمی دانند و سپس مانند ایشان نادانی می کنند.(1)

این نسخ بیانگر سرنوشت علم در جهان امروز است. جامعه متمول و دانایی امروز از نادانی رنج می برد و قربانی جهل خویش است. اینچنین است که علم، بشر را به کره ماه می رساند، اما نمی تواند در حرکت انسان بسوی کمال مطلق و رشد و تکامل وی نقشی داشته باشد.

ویژگیهای علم

1. ریشه نورعلم در فطرت انسان

احادیثی که علم را سرشته دردل می دانند(2) و یا آنرا به «مطبوع» و «مسموع» تقسیم می کنند.(3) و یا از آن به نوری که خداوند متعال به دل افاضه می نماید تعبیر می نمایند(4)، و نیز همه آیاتی که

1- 1. الهندی، علاء الدین علی المتقی، کنز العمال، ج10، 211.
2- 2. نراقی، محمد مهدی، قره العیون، 439.
3- 3. وقال علیه السلام : العلم علمان: مطبوع و مسموع، ولا ینفع المسموع اذا لم یکن المطبوع، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، حکمت 338، ص708.
4- 4. شهید ثانی، منیه المرید، 149.