- پیشگفتار 1
- اشاره 8
- الف. مفهوم شناسی «اخبات» و «مخبتین» 9
- 1. سیر لغوی 9
- ب. مترادفات 16
- اشاره 16
- اشاره 17
- مفهوم تواضع 17
- علائم تواضع 19
- فضیلت و اهمیت تواضع 20
- راههای تحصیل تواضع 24
- اقسام تواضع 29
- آثار تواضع 32
- 2. خشوع 36
- اشاره 36
- راههای تحصیل خشوع 38
- درجات خشوع 41
- آثار خشوع 43
- اشاره 46
- مفهوم لغوی سکینه 46
- 3. سکینه 46
- سکینه درآیات قرآنی 50
- سکینه در روایات 53
- آثار سکینه 57
- درجات سکینه 57
- 4. اطمینان 60
- معنا و مفهوم 60
- اشاره 60
- راه های حصول اطمینان 62
- درجات طمأنیت 67
- آثار اطمینان 68
- مفهوم خوف 72
- 5. خوف و خشیت 72
- اشاره 72
- خشیت 73
- راههای تحصیل خوف 76
- درجات خوف 81
- آثار و نتایج خوف و خشیت 84
- مفهوم لغوی 89
- اشاره 89
- 6. اخلاص 89
- مفهوم اصطلاحی 91
- موضوع اخلاص 93
- راههای تحصیل اخلاص 95
- درجات اخلاص 97
- نشانه های اخلاص 98
- آثار اخلاص 102
- 7. انابه 107
- اشاره 107
- آثار انابه 118
- الف. جایگاه اخبات و مخبتین در قرآن 121
- ب. جایگاه اخبات ومخبتین در روایات 124
- قرن اول 140
- قرن دوم 142
- قرن سوم 143
- قرن چهارم 144
- قرن ششم 147
- قرن پنجم 147
- قرن هفتم 149
- از قرن نهم تا زمان معاصر 152
- قرن هشتم 152
- اشاره 156
- پیامبران 157
- پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله وسلم و ائمه معصومین علیهم السلام 162
- علماء اسلامی 171
- امام خمینی 172
- علامه طباطبایی 173
- شیخ انصاری 174
- اشاره 175
- تعریف لغوی 176
- اشاره 176
- ذکر 176
- 1. هراسناکی از حق در اثر ذکر و یاد خدا 176
- اشاره 176
- معانی و مصادیق ذکر 177
- حقیقت ذکر 181
- روح و فلسفه حج «ذکر اللّه» است 186
- مراحل ذکر 193
- آثار ذکر 194
- آفات ذکر 198
- مفهوم لغوی 199
- وجل 199
- اشاره 199
- دیدگاه مفسران 200
- منشأ وجل و مفهوم اصطلاحی آن 203
- طرح یک سوال 205
- نتیجه گیری 210
- 2. صبر بر مصائب 211
- اشاره 211
- معنای صبر 211
- دیدگاه مفسران 213
- اهمیت و ارزش صبر 214
- 1. صبر در برابر مشکلات و دشواریها 220
- اقسام صبر 220
- 2. صبر در برابر مصائب 221
- 3. صبر در برابر تعهدات دینی 224
- 6. صبر در برابر فراز و نشیب های زندگی 228
- 5. صبر در برابر خواسته های نفسانی 228
- راههای تحصیل صبر 229
- 1. شناخت ارزش صبر و پی بردن به فواید آن 229
- 3. یاد مرگ 230
- 5. توجه به مصیبت الهی 231
- 4. یقین 231
- اشاره 232
- آثار و فواید صبر 232
- 1. تربیت نفس 233
- 2. تقویت ایمان 233
- 3. تقویم عزم و اراده 234
- 4. رضایت خداوند 234
- 7. امداد الهی و همراهی ملائکه 236
- 9. درجات بهشتی 237
- 8. احسان کامل خداوند 237
- 10. اخبات 238
- اشاره 239
- 3. اقامه نماز 239
- دیدگاه مفسران 239
- اهمیت نماز 241
- اقامه نماز 243
- اهمیت اقامه ی نماز 246
- آثار و فواید نماز 248
- 1. بازدارنده از زشتیها و بدیها 248
- 2. نیرو بخشیدن به انسان 250
- 4. از بین بردن گناهان 251
- 4. انفاق 252
- 5. رستگاری و نجات 252
- اشاره 252
- دیدگاه مفسران 253
- مفهوم انفاق 254
- 1. دوری از منت و آزار 256
- اشاره 256
- 2. دوری از ریا 257
- 3. حفظ اعتدال و دوری از بخل و گشاده دستی 257
- 4. انفاق از بهترین ها 258
- موارد انفاق 259
- آثار انفاق 260
- اشاره 260
- 2. آثار اجتماعی انفاق 261
- 1. رباخواری 262
- آفات انفاق 262
- اشاره 262
- پاداش انفاق کنندگان 264
- 2. اسراف و تبذیر 264
- اشاره 267
- تعارض ظاهری مفاهیم «اخبات» و «والهه» و پاسخ آن 267
- محبت الهی 269
- خلاصه و چکیده بحث صفات مخبتین 280
- 1. هدایت به صراط مستقیم 281
- اشاره 281
- 2. بهشت 290
- اشاره 295
- 1. علم 295
- اشاره 295
- حقیقت علم 298
- ویژگیهای علم 304
- راه کسب نور علم 309
- اشاره 310
- 2و3. ایمان و عمل صالح 310
- متعلق ایمان چیست؟ 314
- ایمان باید مطلق باشد 315
- مراتب ایمان 316
- موانع ایمان 319
- اشاره 324
- 4. یقین 324
- ارکان یقین 327
- مراتب یقین 327
- علائم و نشانه های صاحب یقین 329
- آثار یقین 331
- 1. اخبات در برابر خدا 332
- اشاره 332
- اقسام اخبات 332
- 2. اخبات در برابر رهبران الهی 334
- 3. اخبات در برابر مردم 336
- درجات اخبات 339
- 1. رضایت به قضا و قدر 342
- آثار اخبات 342
- 2. عزت و شوکت 348
- 3. شب زنده داری 350
- اشاره 352
- اشاره 353
- افترا زنندگان به خداوند 353
- ستمکارترین مردم 355
- آینده شوم ستمگران در قیامت 357
- 1. کیفر و مجازات ستمگران 357
- 2. گواهی شاهدان اعمال 358
- ویژگیهای بارز ستمگران 361
- 1. بازداشتن از راه خدا 361
- 3. انکار قیامت 363
- سرانجام ستمگران 366
- 1. گرفتار شدن به عذاب دنیا 366
- 2. گردن نهادن به ولایتهای متعدد و بی اساس 367
- 3. عذاب مضاعف 368
- 4. خسران و تباهی سرمایه عمر 369
- 5. پی بردن ستمگران به پوچی افترائات خویش 370
- 6. زیانکارترین افراد در آخرت 371
- اشاره 375
- 1. اعراض از یاد حق 375
- 2. نسیان خدا و انساء الهی 382
- 3. تکبر 387
- اشاره 387
- شاخه های تکبر 389
- اقسام تکبر 390
- انگیزه های تکبر 391
- ریشه های تکبر 395
- درمان تکبر 400
- 4. تصرف شیطان و نفس اماره 404
- 5. حب دنیا و هوای نفس 410
اخبتوا الی ربهم...».(1)
همانا کسانیکه ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند و در برابر پروردگارشان خشوع و خضوع ورزیدند..
همانگونه که در بحث مفهوم لغوی اخبات گذشت در این آیه کلمه اخبات به معانی، تواضع و فروتنی، اطمینان و آرامش، خضوع و تسلیم، سکینه و وقار، خشوع، خوف و خشیت می تواند باشد.
با توجه به مفاهیم مذکور درباره اخبات در برابر خداوند نمودهایی وجود دارد که به برخی از آنها اشاره می کنیم.
اخبات به هنگام برخورداری از موهبتهای الهی
انسانی که در برابر خداوند مخبت است و سراپای وجود خویش را غرق در مواهب الهی می داند، به ولی نعمت خود توجه خاص نموده و به جای نخوت وغرور و سرکشی در برابر او به استکانت و خضوع در مقابل خداوند تن در می دهد.
خداوند تعالی به حضرت عیسی علیه السلام فرمود: «اذا أنعمت علیک بنعمه، فاستقبلها بالاستکانه، اتمها علیک».(2) هر گاه نعمتی به تو ارزانی کنم، با خضوع و خاکساری، استقبال کن و در برابر نعم الهی سپاسگزار باش، تا آن نعمت را بر تو کامل و فراوان سازم.
شکرگزاری در برابر نعم خداوند، نوعی خضوع و اخبات بحساب آمده و بدین جهت در منابع دینی به نشانه سپاسگزاری از
1- 1. هود، 23.
2- 2. فیض کاشانی، ملا محسن، المحجه البیضاء فی تهذیب الاحیاء، ج6 ، 227.