سیمای مخبتین در قرآن و روایات صفحه 358

آیات الهی کنار می رود و حق بطور صریح و بدون هیچ شاغلی که آن را از یادها ببرد و انسانها را مشغول به خود سازد روش می گردد، و انسانها برای فصل قضاء (واینکه خدای تعالی بین خود آنان، و بین آنان و نسلها یشان و بین آنان و خودش و اولیاءش داوری می کند) حاضر می شوند، و چون این حضور، حضوری اضطراری خواهد بود که خود انسانها در آن دخالتی ندارند، لذا در آیه مورد بحث از این حضورتعبیربه «عرضه شدن انسانها به پروردگارشان» کرد، هم چنانکه در آیه ای دیگر بخاطر نکته ای دیگر از این حضورتعبیر فرمود به بروز آنان برای پروردگارشان:

«یومَ هُم بارزون لا یخفی علی اللّه منهم شی ءٌ»(1)، و نیز فرموده: «و برزوا للّه الواحد القهّار»(2) پس اینکه فرمود» اولئک یعرضون علی ربهم» معنایش این شد که در آن روز ملائکه موکّل بر مشرکین، آنان را می آورند. و در موقفی قرار می دهند که بین آنان و پروردگارشان هیچ حجابی حایل نباشد تا خدای تعالی بین آنان داوری کند.(3)

2. گواهی شاهدان اعمال

«و یقول الأشهاد هؤلاءِ الذین کذبوا علی ربهم...».(4)

1- 1. روزی که آنان بارز و آشکار هستند و چیزی از آنان بر خدای تعالی پوشیده نیست. مؤمن، 16.
2- 2. برای خدای واحد و قهار بارز و هویدا گشتند. ابراهیم، 48.
3- 3. موسوی همدانی، سید محمد باقر، ترجمه تفیسرالمیزان، ج10، 280.
4- 4. هود، 18.