سیمای مخبتین در قرآن و روایات صفحه 367

دنیوی اند.(1)

2. گردن نهادن به ولایتهای متعدد و بی اساس

«و ما کان لهم من دون اللّه اولیاء...».(2)

کسانیکه ولایت خدا را نپذیرند، خویشتن را به ولایتهای متعدد و بی اساس گرفتار خواهند کرد(3) و این بدان معنا نیست که شرکایی که برای خود گرفته و آنها را اولیای خود نامیده اند، در حقیقت ولایتی دارند و مدبر امور آنهایند و مسبب اصلی واداشتن آنها به این کارهای ناروا یعنی بغی و ظلم می باشند، بلکه ولیشان و مدبر امورشان خدای تعالی است و اوست که امر آنان را تدبیر می کند، و در برابر سوء نیات و اعمال زشتشان که سرانجامش سوء عذاب است کیفر می دهد و آنان را از راهی که خودشان متوجه نشوند استدراج می کند(4)، گرایش آنها به کفر و شرک، دلالت بر خروج آنان از سیطره الهی نبوده و بیانگر ولایت غیر خدا بر آنان نیست، بلکه

1- 1. جمله «اولئک لم یکونوا...» کنایه از تهدید به عذاب است و «فی الأرض» می تواند دلیل بر دنیوی بودن آن عذاب باشد. هاشمی رفسنجانی، اکبر، تفسیر راهنما، ج8، 57.
2- 2. و (اصولاً) غیر خدا هیچ اولیایی ندارند. هود، 20.
3- 3. جمع آوردن کلمه «اولیاء» با وجود اینکه بیان معنای مقصود با کلمه «ولی» نیز ممکن بود، اشاره به این نکته دارد که انسان، اگر ولایت الهی را نپذیرد، گرفتار تعدد اولیا می شود و ناچار است به ولایتهای متعددی گردن نهد. هاشمی رفسنجانی، اکبر، تفسیر راهنما، ج8، ص57.
4- 4. موسوی همدانی، سیدمحمد باقر، ترجمه تفسیر المیزان، ج10، 282.