سیمای مخبتین در قرآن و روایات صفحه 395

فرزندان و قوم و قبیله است.

پادشاهان به لشکرهایشان افتخار می کردند. بعضی علما ممکن است بخاطر کثرت شاگردان گرفتار تکبر شوند حتی گاه برخی فاسقان وقیح و بی شرم به کثرت گناهان و شرب خمر و... افتخار می کنند.

این امور هفتگانه اموری است که افراد به سبب همه با برخی از آنها ممکن است به دیگران فخر فروشی کنند.

و البته منحصر به اینها نیست هرنقطه کمال و قوت معنوی یا مادی، صوری و یا حتی خیالی و پنداری می تواند سبب غرور و استکبار صاحبش گردد.(1)

ریشه های تکبر

بعضی از بزرگان مانند مرحوم «فیض کاشانی» در محجه البیضاء چهار ریشه برای «تکبر» ذکر کرده است: عجب، کینه، حسد وریا.

او معتقد است تکبر درونی ریشه اش «عجب» خود بزرگ بینی است این خود بزرگ بینی سبب می شود که خود را برتر از آنها بداند و بر آنها فخر فروشی کند و ریشه های دیگری هم دارد که یکی از آنها «کینه» است که نسبت به شخص خاصی پیدا می کند و همین امر سبب بروز این رذیله اخلاقی می گردد و دیگری «ریاکاری» است که سبب می شود شخص ریاکار امتیازات خود را به دیگران ارائه دهد.(2)