سیمای مخبتین در قرآن و روایات صفحه 73

هست. خوف حال قلق و اضطرابی است که ازبرخورد به چیزی مکروه یا مشاهده منظره ای وحشت آور به شخص دست می دهد. در سیر الی اللّه سالک از نقص رو به کمال و از هجر رو به وصال می رود هر قدر سالک به حق نزدیکتر شود ضعف او کمتر می شود. خوف از ضعف نفس و از دور بودن از حق است شخص به کمال برسد، سیر او پایان پذیرد و خوف از او زایل می گردد.(1)

خوف از صفات رذیله متعلّقه به قوّه غضبیّه است و آن عبارت است از متألّم شدن به سبب تشویش رسیدن مکروهی که تحقّق آن محتمل باشد، و امّا مکروهی که حصول آن مظنون یا متیقّن باشد اگر چه آنرا خوف نگویند ولکن چون آن نیز از ضعف و موجب هلاکت است در ضمن خوف مذکور می شود؛ و فرق خوف با جبن آن است که درجبن الم و دل سوختن ضرور نیست، بخلاف خوف.(2)

خشیت

خشیت به معنی «ترس توأم با تعظیم و احترام» است(3) و از همین رو با «خوف» که این ویژگی در آن نیست متفاوت است و گاه به معنی مطلق «ترس» نیز به کار می رود.(4)

1- 1. بینا، محسن، مقامات معنوی، 102.
2- 2. قمی، شیخ عباس، خلاصه معراج السعاده، 25.
3- 3. راغب اصفهانی، مفردات، ذیل ماده «خشی»، نیز: شریعتمداری، جعفر، شرح لغات قرآن، ج1، 683.
4- 4. همو.