پیمان پایدار ویژه نامه عقد اخوت؛ سنت دیرپای اسلام صفحه 41

تبعیض اجتماعی، نژادی، اقتصادی و... از پدیده های نامطلوبی است که کم و بیش در همه جامعه ها وجود داشته است. به طور معمول، کسی که موقعیت اجتماعی بالاتری دارد، بر زیردستان خود برتری می جوید؛ سفید بر سیاه فخر می فروشد؛ ثروتمند، هم نشینی و هم صحبتی با مستمندان را برای خود دشوار و حتی ننگ می شمارد و... .

یکی از اهداف ادیان آسمانی، از میان بردن تبعیض و ایجاد مساوات و برابری در بین افراد جامعه بوده است. پیامبران همواره بر برابری انسان ها پای می فشردند و ملاک برتری و بزرگی را تقوا و رشد معنوی می دانستند. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله به منظور فراهم کردن زمینه مناسب برای از میان بردن تبعیض های موجود در جامعه، میان مسلمانان عقد برادری بست تا بدین وسیله، روحیه برادری و مساوات را میان مردم ایجاد کند. ایجاد این روحیه، زمینه خوبی برای تحقق جامعه ای متعادل و بدون تبعیض بود. به عبارت بهتر، یکی از مهم ترین اهداف والای پیوند اخوت بین مسلمانان، ایجاد برابری و مساوات میان آنها بوده است. سفارش ها و تأکیدهای بسیار پیامبر و امامان علیهم السلام درباره این مسئله، اهمیت و جایگاه آن را به خوبی روشن می کند. ازاین رو، با تفصیل بیشتری این بحث را مطرح می کنیم.

مساوات در اسلام

مساواتی که اسلام مقرّر داشته و پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آن را محقق ساخته است، در تاریخ بشر بی نظیر است. در منطق قرآن کریم، نه سفید بر سیاه برتری دارد و نه عرب بر عجم. نه والی از رعیت برتری است و نه حاکم از مردم. همه افراد به تعبیر پیامبر صلی الله علیه و آله ، مانند دندانه های یک شانه مساوی اند و هیچ امتیازی بر یکدیگر ندارند: «النّاسُ سَواءی کَأَسنانِ المِشْطِ؛ مردم مانند دندانه های شانه