خوشا به حال چه کسی صفحه 16

1- *  امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام): طوبی لمن اخلص لله عمله و عمله - بحار ج77 ص 289

اما اگر همین اعمال ریاکارانه و تنها به خاطر نگاه دیگران باشد جز خستگی و از دست دادن سرمایهها نتیجهای نخواهد داشت.

3- نشانه های اخلاص

برای آن که خود را محک بزنیم و ببینیم تا چه حد دارای اخلاص هستیم، باید به دنبال این نشانهها باشیم. به کمک همینهاست که میتوان «اخلاص» را تمرین کرد:

1) فرد مخلص انتظار تعریف و تشکر ندارد؛

از عیسی علیهالسلام پرسیدند مخلص کیست؟ ایشان پاسخ داد: «کسی که کاری برای خدا بکند و دوست نداشته باشد از او تعریف کنند.» 43

همه میدانیم که انسان دوستدار تعریف و تمجید دیگران است، اما چرا مخلصان دوست ندارد از آنان تعریف شود؟ چون آگاهاند که تعریف و تجید ضررها و خطرهایی دارد: باعث غرور میشود، راه پیشرفت معنوی را سد میکند، از شوق انسان به عمل نیک میکاهد زیرا باعث ارضای خاطر او میشود. و...

امیرمؤمنان در خطبه شیوا و رسای «متقین» میفرمایند:

«وقتی از پرهیزگار تعریف و تمجید میکنند، میترسد و میگوید من بهتر از دیگران خود را میشناسم و خدا نیز مرا بهتر میشناسد. خدایا، مرا به واسطهی این سخنان مؤاخذه نکن و مرا بهتر از آنچه اینان میگویند قرار ده و ببخش آنچه را آنان خبر ندارد.»44

2) فرد مخلص از شهرت گریزان است:

امام هشتم شیعیان، امام رضا (علیهالسلام) میفرمایند: «عاقل، گمنامی را بیش از شهرت دوست میدارد.» 45 بدیهی است که شهرت مسئولیت انسان را سنگینتر و کار او را حساستر میکند. خطایی که از فردی مشهور و شناخته شده سر میزند، در جامعه بازتابی وسیعتر و عواقبی ناگوارتر دارد. اما با این همه، فرد ریاکار به واسطه نقصان عقل دوست دارد اگر هم کار نیکی کرد به همه بفهماند و همهجا جار بزند.

شاید شما هم شاهد این بودهاید که: دنیاپرستان و زراندوزان ترجیح میدهند دیگران از جزء جزء اموال آنان با خبر نشوند. موجودی حساب بانکی خود را مخفی میدارند، حتی در دفترها و اسناد خود دستکاری میکنند تا مأمور وزارت دارایی را هم بفریبند. چرا؟ چون میخواهند مالشان برای خودشان محفوظ بماند. فرد مخلص همین ویژگی را نسبت به داراییهای معنوی و اعمال صالح دارد، او ترجیح میدهد سرمایهی معنویاش که همان اعمال مخلصانهی اوست برای خودش محفوظ باشد و اجر آن را ضایع نکند.