خوشا به حال چه کسی صفحه 25

بخش: پنجم

1- اشاره

خوشا به حال کسی که انصاف را در حق دیگران رعایت کند.(1)

عنوان این بخش که برگرفته از یکی از فرمایشهای پیامبر گرانقدر اسلام (صلیاللهعلیه وآله وسلّم) است، به جایگاه والای انصاف اشاره میکند. انصاف از ریشهی «ن ص ف»، به این معناست که آنچه برای خود میپسندیم برای دیگری هم بپسندیم و آنچه برای خود نمیپسندیم، برای دیگری هم نپسندیم.

به تعبیر دیگر، در خوبی و بدی، و در باید و نباید خود را هم تراز و هم شأن دیگران بدانیم. حضرت امیرمؤمنان (علیه السلام) در نامهی سی و یکم نهجالبلاغه میفرمایند: «خود را میزان قرار بده میان خودت و دیگران. دوست بدار برای دیگران آنچه را برای خود دوست میداری و آنچه را برای خود نمیپسندی برای دیگران هم نپسند. به دیگران ستم مکن همانگونه که دوست داری به تو ستم نکنند و به دیگران نیکی کن همانگونه که دوست داری به تو نیکی کنند.» 70

وفای به عهد، محبت، احترام، صداقت در معامله ... همه و همه رفتارهایی است که ما از دیگران توقع داریم، و شرط انصاف آن است که خود نیز در حق آنان چنین باشیم.انصاف گوهری گرانبهاست که در مدارک و متون دینی تعابیری بس ارزشمند از آن شده است که در این جا به چند مورد اشاره میشود:

2- انصاف از دیدگاه روایات

در سخنان معصومین (علیهمالسلام) نسبت به انصاف تعبیراتی شده که نشان اهمیت این صفت زیباست.

1)سید الاعمال: 71 کلمهی «سید» در لغت به معنای آقا و بزرگ است. در جامعه، به انسانهایی که نسبشان به پیامبر میرسد سیّد گفته میشود. ماه رمضان نیز به «سیدالشهور» یعنی آقای ماهها معروف است. در فضیلت انصاف همین بس که به «سیدالاعمال» مشهور است. یعنی در بین کارهای خوب از جایگاه رفیع و عظمت برخوردار است.

2) تکمیل کننده ی ایمان: همچنان که در روایت آمده است: «صاحب انصاف، مؤمن حقیقی است.» 72

3) افضل الفضائل: به معنای برترین فضیلتها. 73