- آغاز سخن 1
- بخش: اول 2
- 1- اشاره 2
- 2- نمود های حسن خلق 4
- 3- پیامد های بد خلقی 6
- 1- اشاره 8
- 2- موارد انفاق 10
- 3- آداب انفاق 10
- 2- ریا؛ اسکناس تقلبی 15
- 1- اشاره 15
- 3- نشانه های اخلاص 16
- 4- آثار اخلاص 18
- 1- اشاره 21
- 2- سخنان نا به جا و ناصواب 22
- 2- انصاف از دیدگاه روایات 25
- 1- اشاره 25
- 3- مصادیق بی انصافی 26
- 4- برکات انصاف 28
- 1- اشاره 30
- 2- چه کنیم که به قناعت پیشگی برسیم؟ 33
- 3- راه های رسیدن به قناعت 34
- 1- اشاره 37
- 2- پیامد های دوستی های خوب و دوستی های بد 37
- 3- ضرورت ترک همنشینی با بدان 39
- 4- ملاکی برای دوست خوب 39
- 3- تفکر مثبت 41
- 2- تفکر عبادتی بزرگ 41
- 1- اشاره 41
- 4- زمینه های تفکر مثبت 42
- 5- اشاره به مبحث حجاب 43
- 6- برکات فکر کردن 44
- 2- زمینه های عبرت 46
- 1- اشاره 46
بخش: ششم
1- اشاره
خوشا به حال کسی که قناعت کند و به آنچه او را کفایت می کند.(1)
مفهوم قناعت این است که انسان به بهره و نصیبتی که خداوند دانا برای او تعیین کرده بسنده کند و به آن راضی باشد. با این تعبیر، قناعت در تضاد با حرص و طمع قرار میگیرد که از عوامل تلخکامی در زندگی است. حقیقت این است که دنیا سرایی موقت است و به این منظور طراحی شده که در آن کمالاتی کسب کنیم و سپس آن را رها کنیم و به سفر معنوی خود ادامه دهیم. به بیان دیگر، دنیا ممرّ (محل عبور و گذر) است نه مقرّ. (پایگاه دائمی). در این دار فانی، اگر دائم در فکر نداشتههایمان باشیم و بخواهیم بدون ایجاد زمینههای لازم زندگیمان را همان گونه شکل دهیم که از دیگری سراغ داریم. گرفتاریها و دامن به گناه آلودنها و حسد و پریشانی و ... را با دست خود وارد زندگیمان کرده ایم. قناعت نموده و چشم به داشتههای دیگران نداشته باشیم آثار مثبت آن را می بینیم.
آثار و برکات قناعت پیشگی
1) عزت نفس: این که انسان از آنچه دارد به خوبی بهره ببرد و برای گسترش و تزاید آن به دیگری رو نیندازد، سبب آبرومندی و عزت نفس است. گفته می شود روزی حضرت خضر نزد امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) آمد و حضرت علی فرمودند: «یا خضر، حکمتی را بیان کن.» خضر گفت: «چه زیباست که ثروتمندان در مقابل مستمندان برای خدا فروتنی پیشه کنند.» حضرت امیرالمؤمنین هم در ادامه فرمود: «از آن بهتر این است که مستمندان در برابر ثروتمندان (بر اساس توکل بر خدا) عزت نفس پیشه کنند.» با شنیدن این سخن خضر گفت: «شایسته است که این سخن با طلا نوشته شود.» 87
حفظ عزت نفس و قناعت پیشگی، نشانههای توکل به خدا نیز هست. در واقع آن کس که قناعت میکند خدا را عالم بر تمامی امور میداند و بر بصیرت و حکمت او صحه میگذارد.
2) ریشه کن کردن حرص: حرص «حب شدید» است. حالتی است که انسان به آن چه در اختیار دارد بسنده و عامل آلوده شدن انسان به انواع گناهان است.
پیامبر اکرم (صلیاللهعلیه وآله وسلّم) میفرمایند: «اگر کسی قناعت را تمرین نکند حریص خواهد شد.» 88 حرص و بخل و حسد همچون علفهای هرزی هستند که اگر به باغچهی «دل» رسیدگی نشود، به جای گل «ارزشها» رشد میکنند و سطح باغچه را میگیرند.
نقل شده است که هارون به فکر افتاد ببیند آیا کسی هست که پیامبر (صلیاللهعلیه وآله و سلّم) را دیده باشد؟ به دستور او، مأموران در میان مردم جست و جو کردند و پیرمردی را یافتند و نزد هارون بردند. هارون از آن