خوشا به حال چه کسی صفحه 34

1- *  اشاره به آیهی بیستم سورهی احقاف

2- * *  پند حکیم- مؤسسه فرهنگی راه روشن - صفحه 47- سرودهی مؤلف

قناعت کند و روی پای خود بایستد، خدا نیز به کسب وکار و مال او برکت میدهد. اما دست یافتن به قناعت پیشگی دو روش ذهنی و عملی دارد.

3- راه های رسیدن به قناعت

الف) روش ذهنی: 1- به سیر نشدن نفس بیندیشیم نفس انسان سیری ناپذیر است و هر خواستهاش که ارضا شود، خواستهای دیگر دارد. ارضای خواستههای نفس مسیر باطلی است که پایانی ندارد، چرا که هر چه خواستههای نفس را برآوریم حریصتر و هر چه رد جهت رفع عطش بکوشیم تشنهتر میشود. 2- محرومیت از آخرت را در نظر داشتهباشیم هر چه بیشتر از نیازهای خود جمع کنیم، حسرت و خسارت روز قیامتمان بیشتر خواهد بود. آن روز که ببینیم دیگران با همین نعمتهای دنیایی و استفاده صحیح از آنها چه پاداشهای عظیم بدست آوردهاندحسرت میخوریم که چرا ما فقط حرص زده و جمع کردیم اما بهرهای نبردیم.

ب) روش عملی: برای رسیدن به صفت ارزشمند قناعت 3 راهکار عملی توصیه میشود:

1) رفت وآمد با زیر دستان

امیرمؤمنان بسیار مقید بودند که در هر مجلسی، حتما چند نفر از مساکین و فقرا حضور داشتهباشند.

امام رضا (علیه السلام) نیز تأکید میکردند که هنگام صرف غذا، همه، از دربان و پیشکار و... گرفته تا شخص ایشان با هم و برسر یک سفره غذا بخورند. به طور کلی، همسفرگی با زیردستان انسان را شکور و از ناسپاسی دور میکند و سبب میشود غرور از انسان رخت بربندد. در عین حال، موجب تقویت قناعت پیشگی است.

2) داشتن ملاک برای تهیه ی امکانات

ملاک ما در تهیهی آنچه میخواهیم، باید سودمندی و لازم بودن باشد، چه بسا محبت آنچه بیهوده به دور خود جمع میکنیم جایگزین محبت خدا شود. خوب است هنگام خرید هرچیز از خود بپرسیم: «آیا به کارم میآید یا نه؟» در برخی خانهها، ویترینهای گرانبها (که خود مصداق اشیاء غیر لازماند) وجود دارد که درون آنها پراست از ظروفی گران قیمت که البته یک بار هم برای مصارف خوردن و آشامیدن استفاده نمیشود وصرفاً سالی یک بار برای گردگیری و خانهتکانی از جای خود بیرون آورده میشوند!

3) نگاه به پایین ترها

از عوامل مهم تقویت قناعت توجه به افرادی است که از جهت امکانات مادی از ما پایینتر هستند. این نگاه سبب میشود متوجه نعمتهای الهی شده، شاکر او باشیم و حرص را مهار نمائیم سلمان فارسی میگوید پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) به من سفارشهایی فرمودند که هرگز آنها را ترک نمیکنم یکی از آنها این است که: «در امور مادی همواره به پایینتر از خود نگاه کن» 95