خوشا به حال چه کسی صفحه 39

چه بسیار زحمات و تلاشها در راه عبادت خدا که به تدریج و با مجالست با ناصالحان به باد رفته است! آفاتی همچون سبک شمردن نماز، سبک شمردن رابطه با نامحرم، بیتوجهی به حجاب و ... همگی نتیجهی این رفت و آمد و همنشینیاند. به ویژه این که اگر گاهگاهی وجدان انسان بخواهد از خواب غفلت بیدار شده و انسان خود به گناه خویش اقرار و تصمیم بازگشت بگیرد، توجیهات دوستان ناباب و سرزنش آنان انسان را به دو مرتبه به عقب برمیگرداند.

3- ضرورت ترک همنشینی با بدان

روزی امام موسی کاظم (علیهالسلام) به یکی از یارانش فرمود: «شنیدهام با فلانی رفت و آمد میکنی. از این کار دست بکش چرا که او ناصالح است.» سپس تأکید کردند: «یا با ما بنشین و او را کنار بگذار، یا با او بنشین و ما را کنار بگذار.» مخاطب ایشان که تغییر و آزردگی حضرت را دید عرض کرد: «اما من که با او همراهی و همدستی نمیکنم و رابطهی ما صرفاً به رفت وآمد و نشست و برخاست منحصر میشود.» حضرت فرمودند:

«نمیترسی که که عقوبت به او نازل شود و دامان تو را هم بگیرد؟»

سپس این ماجرا را باز گفتند:

«هنگامی که موسی و یارانش به رود نیل رسیدند، به امر خدا آب شکافته شد و راهی پیش روی آنان گشوده شد. پیش از آن که یاران موسی به طور کامل از عرض رود عبور کنند، سپاه فرعون هم به ساحل رود رسید. در میان یاران شخصی بود که قوم و خویشی در سپاه فرعون داشت. او به موسی گفت بگذار من نزد او بروم. با او کاری دارم.

امام وقتی به سوی فرعونیان رفت، به امر خدا آبها از دو سو به هم پیوست و او نیز در کنار سپاهیان فرعون غرق شد. وقتی موسی عزرائیل را ملاقات کرد از او پرسید عاقبت آن فرد چه شد؟ و عزرائیل هم پاسخ داد: او از ادامهی حیات محروم شد چون بلای فرعونیان دامان او را هم گرفت.»

4- ملاکی برای دوست خوب

روزی پیامبر اکرم (صلیاللهعلیه وآله وسلّم) از دامادش علی (علیهالسلام) پرسید: علیجان، فاطمه چگونه همسری است برای تو؟ حضرت امیرمؤمنان فرمود: «فاطمه (سلاماللهعلیها) خوب یاوری در بندگی و اطاعت از خداست.» 104

این پاسخ حکیمانه نشان میدهد خوبی و بدی هر چیز را باید از اثر آن و نقشی که در بندگی ایفا میکند بشناسیم. چه بسیار کالاها و کتابها و نحلههای فکری که در موردشان بسیار تبلیغ و صحبت میشود و از تأثیرات شگرف آنها سخن به میان میآید، اما در عمل نه فقط کارای ندارد که سرشار از ضررند. ملاک ارزیابی و سنجش ما برای تشخیص این که ببینیم با چگونه اشخاصی رفت وآمد میکنیم، «تأثیر»ی است که بر ما نهادهاند. برخی نشست و برخاستها اسباب عروجاند و برخی باعث سقوط. پس دوست خوب و محیط خوب آن است که پس از مدتی اثر مثبت و رشد آورش در گفتار و کردار انسان مشاهده شود.