- اشاره 1
- پیشگفتار 1
- 1. نفس ملهمه 3
- 3. نفس لوامه 4
- 2. نفس اماره 4
- 4. نفس مطمئنه 5
- فصل اول: اخلاق فردی 8
- آداب تلاوت قرآن 8
- اشاره 8
- تقوا و پرهیزکاری 9
- تمسک به قرآن 11
- نمازگزاری 12
- حضور قلب در نماز 13
- ذکر الهی، عامل آرامش 14
- تهجد و شبزندهداری 15
- اهمیت نماز 17
- سحرخیزی 17
- آثار نماز 19
- دعا 20
- محبت و انس با خدا 21
- استغفار 23
- یاد مرگ 24
- خودانتقادی 25
- پاک سازی نیتها 26
- تذکر و تفکر 27
- زهد (1) 29
- زهد (2) 30
- توکل (1) 31
- توکل(2) 33
- ادای تکالیف دینی 34
- شکر و سپاس گزاری 35
- محاسبه و مراقبت از نفس 37
- میانه روی در اقتصاد 38
- میانه روی در دنیاگرایی 39
- اعتدال در گفتار 41
- میانهروی در عبادت 42
- میانه روی در زندگی 43
- ترس از خدا و امید به او 44
- میانه روی در انفاق 45
- میانهروی در لباس پوشیدن 47
- میانهروی در خوردن و آشامیدن 48
- تأمل در کارها 49
- امیدواری به خداوند 50
- رضا و تسلیم 51
- خداترسی 53
- اخلاص در عمل (1) 54
- اخلاص در عمل (2) 55
- شرم 56
- شرح صدر 57
- نَفسْ ستیزی 58
- امید داشتن 60
- 1. تفریط 61
- فرونشاندن خشم 61
- 2. افراط 61
- اشاره 61
- آبرومندی 62
- پرهیز از خودبینی 63
- پرهیز از جاهطلبی 64
- ترک خودستایی 65
- تقویت اراده 67
- شجاعت 68
- سکوت 69
- ادبورزی 71
- عزتمداری 73
- جوان مرد 74
- کنترل زبان 75
- صبر و شکیبایی 76
- مسئولیت گوش 77
- گناه گریزی 79
- خرسندی و بی نیازی 80
- سرعت در توبه و بازگشت 82
- اصرار بر گناه 83
- ترک آرزوهای دراز 84
- دوری از شکمپرستی 86
- کنترل خشم 87
- غفلتگریزی 88
- نظم و برنامهریزی 89
- کار و تلاش 91
- عوامل کاهش یا افزایش روزی 92
- پرهیز از دروغ گویی 94
- انتظار فرج 95
- بهداشت جسم و جان 96
- صبر 98
- پرهیز از اسراف 99
- فروتنی در راه رفتن 100
- دوری از هوا پرستی 101
- شیطان گریزی 103
- حسن خلق 105
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 105
- اشاره 105
- برآوردن حاجت مؤمن 106
- صدقه 108
- قرضالحسنه 109
- میانه روی در شوخی 112
- میانهروی در دوستی و ستایش دیگران 113
- اعتدال در سرزنش و برخورد با دیگران 114
- دوری از دروغ (1) 115
- پرهیز از دروغ گویی (2) 116
- میانهروی در معاملات 118
- یتیم نوازی 119
- احسان به دیگران 121
- آداب دیدار بیمار 123
- دیدوبازدید 124
- نیکی به والدین 125
- برادری 126
- صله رحم 127
- غیرتمندی 128
- اصلاح میان مردم 130
- مدارا با دیگران 130
- فروتنی با مردم (1) 132
- فروتنی(2) 133
- امانت داری 134
- حقوق برادری 136
- پرهیز از سخن چینی 137
- پرهیز از کینه توزی 139
- تولّی و تبرّی 140
- دوری از تکبر 141
- عوامل تکبر 142
- ترک غیبت 143
- پرهیز از بدبینی (1) 145
- بدگمانی (سوءظن) (2) 146
- ریا و خودنمایی 148
- خیرخواهی و خدمت به بندگان 149
- خوش رویی 150
- پندپذیری 152
- رعایت حریم دیگران 153
- عفو و چشمپوشی 154
- وفای به عهد 155
- احسان و نوع دوستی 157
- پیشی گرفتن در سلام 158
- ادب 159
- مهرورزی و همدردی 161
- بهترین دوستان 162
- نیکی به والدین 164
- معاشرت نیکو 165
- کارگشایی 166
- خوش گمانی 167
- مهماننوازی 169
- امر به معروف و نهی از منکر 170
- دوری از تعصب 172
- دوری از تهمت 174
- حفظ زبان 176
- کتاب نامه 179
هر مسلمانی که نیاز و حاجت مسلمانی را برطرف کند، خدای متعال به او میفرماید: «اجر و ثواب تو به عهده من است و به کمتر از بهشت برای تو راضی نخواهم شد».
خداوند پاداش گره گشایان را مضاعف میسازد، چنان که در روایات آمده است: «مَنْ قَضَی لِمُؤْمِنٍ حاجَهً قَضی اللهُ لَهُ حَوائِجَ کَثیرَهً أَدْناهُنَّ الْجَنَّهَ؛ آن که یک حاجت مؤمنی را برآورد، خداوند متعال نیازهای زیادی را از او برمیدارد که کمترین آنها بهشت است.»(1) امام صادق(ع) فرمود:
مَنْ قَضی حاجَهَ الْمُؤْمِنِ مِنْ غَیْرِ اسْتِخْفافٍ مِنْهُ اُسْکِنَ الفِردُوسُ.(2)
کسی که نیاز مؤمن را بدون کوچک شمردن او برطرف کند، خداوند متعال او را در بهشت جا خواهد داد.
نکته قابل توجه اینکه نباید مؤمن را مجبور به درخواست کرد، بلکه قبل از درخواست باید آن را برآورده ساخت. رسول الله صلی الله علیه و آله فرمود: «لایُکَلِّفُ الْمُؤْمِنُ أَخاهُ الْطَلَّبَ إِلَیْهِ إِذا عَلِمَ حاجَتَهُ؛ انسان مؤمن وقتی نیاز برادرش را میداند، او را مجبور نمیکند که نیازش را بخواهد».(3)
صدقه
صدقه
پروردگار مهربان برای فقرزدایی از جامعه دینی، در اموال مردم حقی برای محرومان قرار داده و فرموده است: «أَلَّذِینَ فِی أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ.» (معارج: 24 و 25) امام علی(ع) نیز صدقه را بهترین نیکی شمرده و فرموده است: «اَلصَّدَقَهُ أَفْضَلُ الْحَسَناتِ؛ صدقه دادن، از بهترین کارهای خوب است.»(4) البته چنانچه فقرا از آبرومندان جامعه اسلامی هستند، به پرداخت
1- بحارالانوار، ج 74، ص 285.
2- مشکاه الانوار، ص 323.
3- بحارالانوار، ج 74، ص 230.
4- غررالحکم و دررالکلم، ج 1، ص 79.