- اشاره 1
- پیشگفتار 1
- 1. نفس ملهمه 3
- 3. نفس لوامه 4
- 2. نفس اماره 4
- 4. نفس مطمئنه 5
- فصل اول: اخلاق فردی 8
- اشاره 8
- آداب تلاوت قرآن 8
- تقوا و پرهیزکاری 9
- تمسک به قرآن 11
- نمازگزاری 12
- حضور قلب در نماز 13
- ذکر الهی، عامل آرامش 14
- تهجد و شبزندهداری 15
- اهمیت نماز 17
- سحرخیزی 17
- آثار نماز 19
- دعا 20
- محبت و انس با خدا 21
- استغفار 23
- یاد مرگ 24
- خودانتقادی 25
- پاک سازی نیتها 26
- تذکر و تفکر 27
- زهد (1) 29
- زهد (2) 30
- توکل (1) 31
- توکل(2) 33
- ادای تکالیف دینی 34
- شکر و سپاس گزاری 35
- محاسبه و مراقبت از نفس 37
- میانه روی در اقتصاد 38
- میانه روی در دنیاگرایی 39
- اعتدال در گفتار 41
- میانهروی در عبادت 42
- میانه روی در زندگی 43
- ترس از خدا و امید به او 44
- میانه روی در انفاق 45
- میانهروی در لباس پوشیدن 47
- میانهروی در خوردن و آشامیدن 48
- تأمل در کارها 49
- امیدواری به خداوند 50
- رضا و تسلیم 51
- خداترسی 53
- اخلاص در عمل (1) 54
- اخلاص در عمل (2) 55
- شرم 56
- شرح صدر 57
- نَفسْ ستیزی 58
- امید داشتن 60
- اشاره 61
- 1. تفریط 61
- فرونشاندن خشم 61
- 2. افراط 61
- آبرومندی 62
- پرهیز از خودبینی 63
- پرهیز از جاهطلبی 64
- ترک خودستایی 65
- تقویت اراده 67
- شجاعت 68
- سکوت 69
- ادبورزی 71
- عزتمداری 73
- جوان مرد 74
- کنترل زبان 75
- صبر و شکیبایی 76
- مسئولیت گوش 77
- گناه گریزی 79
- خرسندی و بی نیازی 80
- سرعت در توبه و بازگشت 82
- اصرار بر گناه 83
- ترک آرزوهای دراز 84
- دوری از شکمپرستی 86
- کنترل خشم 87
- غفلتگریزی 88
- نظم و برنامهریزی 89
- کار و تلاش 91
- عوامل کاهش یا افزایش روزی 92
- پرهیز از دروغ گویی 94
- انتظار فرج 95
- بهداشت جسم و جان 96
- صبر 98
- پرهیز از اسراف 99
- فروتنی در راه رفتن 100
- دوری از هوا پرستی 101
- شیطان گریزی 103
- حسن خلق 105
- اشاره 105
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 105
- برآوردن حاجت مؤمن 106
- صدقه 108
- قرضالحسنه 109
- میانه روی در شوخی 112
- میانهروی در دوستی و ستایش دیگران 113
- اعتدال در سرزنش و برخورد با دیگران 114
- دوری از دروغ (1) 115
- پرهیز از دروغ گویی (2) 116
- میانهروی در معاملات 118
- یتیم نوازی 119
- احسان به دیگران 121
- آداب دیدار بیمار 123
- دیدوبازدید 124
- نیکی به والدین 125
- برادری 126
- صله رحم 127
- غیرتمندی 128
- اصلاح میان مردم 130
- مدارا با دیگران 130
- فروتنی با مردم (1) 132
- فروتنی(2) 133
- امانت داری 134
- حقوق برادری 136
- پرهیز از سخن چینی 137
- پرهیز از کینه توزی 139
- تولّی و تبرّی 140
- دوری از تکبر 141
- عوامل تکبر 142
- ترک غیبت 143
- پرهیز از بدبینی (1) 145
- بدگمانی (سوءظن) (2) 146
- ریا و خودنمایی 148
- خیرخواهی و خدمت به بندگان 149
- خوش رویی 150
- پندپذیری 152
- رعایت حریم دیگران 153
- عفو و چشمپوشی 154
- وفای به عهد 155
- احسان و نوع دوستی 157
- پیشی گرفتن در سلام 158
- ادب 159
- مهرورزی و همدردی 161
- بهترین دوستان 162
- نیکی به والدین 164
- معاشرت نیکو 165
- کارگشایی 166
- خوش گمانی 167
- مهماننوازی 169
- امر به معروف و نهی از منکر 170
- دوری از تعصب 172
- دوری از تهمت 174
- حفظ زبان 176
- کتاب نامه 179
پنهانی صدقه سفارش شده است. حضرت علی(ع) میفرماید: «إِنَّ أَفْضَلَ الْخَیْرِ صَدَقَهُ السِرِّ؛ بافضیلتترین کار خیر، صدقه پنهان است.»(1) همچنین در آیه ای از قرآن آمده است: «لا تُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الْأَذی؛ صدقههای خود را با منت گذاشتن و آزار رساندن باطل نکنید.» (بقره: 264) نکته جالب توجه این است که گیرنده صدقه در واقع خداوند است: «أَلَمْ یَعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ هُوَ یَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبَادِهِ وَیَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ؛ مگر نمیدانند خدا توبه بندگانش را میپذیرد و صدقهها را میگیرد». (توبه: 104)
برخی می پندارند که صدقه دادن، یعنی از دست دادن مال. بدیهی است این گونه افراد از نتایج روحی و معنوی و برکاتی که به آن وعده داده شدهاند، بی خبرند. رسول الله میفرماید: «الصَّدَقَهُ بِالْغَدَواتِ یَذَْهَبْنَ بِالْعاهاتِ؛ در بامدادان صدقه دادن، آفات و کاستیها را دفع میکند.»(2) همچنین امام صادق(ع) فرمود:
ما مِنْ رَجُلٍ تَصَدَّقَ عَلی مِسْکِینٍ مُسْتَضْعَفٍ وَ دَعا لَهُ المِْسکِینُ بِشَیْءٍ تِلْکَ السّاعَهَ إِلاَّ اسْتُجِیبَ لَهُ.(3)
هرکه به مسکین تهی دستی صدقه دهد و آن مسکین دعایی در آن ساعت برای او بکند، دعایش مستجاب می شود.
قرضالحسنه
قرضالحسنه
یکی از سنت های بسیار پسندیده اجتماعی که در جامعه دینی فراموش شده است، قرض دادن به نیازمندان است. از عوامل بی رغبتی افراد جامعه به این حسنه الهی، دنیاخواهی، بی توجهی به آبروی دیگران و بی اعتمادی
1- غررالحکم و دررالکلم، ج 2، ص 544.
2- نهجالفصاحه، ص 395.
3- بحارالانوار، ج 96، ص 144.