اخلاق زندگی (3) : مجموعه متن های برنامه ای برای گروه های خانواده و اجتماعی صفحه 113

هرکه با شیوه زندگی من مخالفت کند، گمراه شده است و عملش بر باد رفته است. بدانید که من هم می­خندم و هم گریه می­کنم و هرکه به روش و سنت من پشت کند، از من نیست.

میانه­روی در دوستی و ستایش دیگران

میانه­روی در دوستی و ستایش دیگران

برخی افراد به دلایلی، برخلاف میلشان از دیگران تعریف و حتی در این امر بسیار مبالغه می­کنند. حضرت علی(ع) درباره خصلت این افراد می فرماید: «اَلثَّناءُ بِأَکْثََرَ مِنَ الْإِسْتِحْقاقِِ مَلَقٌ و التَّقْصِیرُ عَنِ الْإِسْتِحْقاقِ عِیٌ وَ حَسَدٌ؛ تعریف بیش از استحقاق، چاپلوسی است و تعریف کمتر از استحقاق نیز از روی درماندگی و حسد است.»(1) آن حضرت به مردی که در تعریف و تمجید از ایشان افراط می کرد، ولی در دلش امام را قبول نداشت، فرمود: «أَنَا دُونَ ما تَقُولُ وَ فَوْقَ ما فِی نَفْسِکَ؛ من کمتر از آنم که تو می­گویی و بالاتر از آنم که در دل تو می­گذرد».(2)

در دوست داشتن­ و محبت کردن باید میانه رو بود. گاهی افراد چنان به هم نزدیک می­شوند که جزئی­ترین اسرار خود، خانواده یا دیگران را باهم در میان می­گذارند، غافل از اینکه ممکن است شرایط تغییر کند و دوست صمیمی دیروز، دشمن سرسخت امروز شود و اسرار عالم رفاقت به حربه­ای علیه وی تبدیل گردد. ازاین رو، امام علی(ع) می­فرماید:

أَحبِْبْ حَبِیبَکَ هَوْناً ما عَسی أَنْ یَکُونَ بَغِیضَکَ یَوْماً ما وَ أَبَغِضْ بَغِیضَکَ هَوْناً ماَ عَسی أَنْ یَکُونَ حَبیبِکَ یَوْماً.(3)

در دوستی با دوست مدارا کن شاید روزی دشمن تو گردد و در دشمنی با دشمن نیز مدارا کن، زیرا شاید روزی دوست تو گردد.

1- نهج­البلاغه، حکمت 347.
2- نهج­البلاغه، حکمت 83.
3- نهج­البلاغه، حکمت 268.