اخلاق زندگی (3) : مجموعه متن های برنامه ای برای گروه های خانواده و اجتماعی صفحه 118

میانه­روی در معاملات

میانه­روی در معاملات

از ملاک­های اساسی که در معاملات رایج است و درستی یا نادرستی معاملات با آن روشن و ارزش­گذاری می­شود، میزان و ترازوست. خداوند حکیم نیز به این امر تأکید می­کند و می­فرماید: «وَ أَوْفُوا الکَیْلَ وَ الْمیزانَ بِالْقِسْط؛ کیل و وزن را تمام بدهید و خیانت و کم فروشی و گران فروشی را ترک کنید.» (انعام: 152) و در آیه­ای دیگر آمده است:

وَإِلَی مَدْیَنَ أَخَاهُمْ شُعَیْبًا قَالَ یَا قَوْمِ اعْبُدُواْ اللّهَ مَا لَکُم مِّنْ إِلَ_هٍ غَیْرُهُ و قَدْ جَاءتْکُم بَیِّنَهٌ مِّن رَّبِّکُمْ فَأَوْفُواْ الْکَیْلَ وَالْمِیزَانَ وَلاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْیَاءهُمْ وَلاَ تُفْسِدُواْ فِی الأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاَحِهَا ذَلِکُمْ خَیْرٌ لَّکُمْ إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ. (اعراف: 85 و هود: 84)

برای اهل مدین، برادر آنها شعیب را فرستادیم. گفت: ای قوم! خدا را بپرستید که شما را جز او خدایی نیست. اکنون که از جانب پروردگار بر شما برهانی روشن آمد [که گران فروشی را ترک کنید]، پس در سنجش کیل و وزن با مردم عدل و درستی را پیشه کنید، کم فروشی نکنید و در زمین بعد از آنکه قوانین آسمانی به نظم و اصلاح آن آمد، به فساد برنخیزید که این کار (خدا را به یگانگی پرستیدن و با خلق به عدالت کوشیدن و در وزن تعدّی و تجاوز و خیانت نکردن) برای سعادت شما بسیار بهتر است [البته] اگر [به پروردگار در روز قیامت] ایمان دارید.

حضرت علی(ع) نیز در توصیه­هایی به مالک اشتر، نحوه معامله کردن را گوشزد می­کند و می فرماید: «وَلْیَکُنْ البَیْعُ بَیْعاً سَمْحاً بموازینِ عَدْلٍ و أسعارٍ لا تُجحِفُ بالفریقَینِ من البائعِ و المُتَباع؛ معاملات باید با شرایط آسان، با موازین عدل و نرخ هایی که نه به فروشنده زیان برساند و نه به خریدار، صورت گیرد».(1)