اخلاق زندگی (3) : مجموعه متن های برنامه ای برای گروه های خانواده و اجتماعی صفحه 133

مخلوقات به خداوند، فروتنانند.»(1) گفتنی است اصلی ترین و مفیدترین نوع تواضع، فروتنی در مقابل پروردگار عالم است که نشانه این تواضع، نماز است و پس از آن، فروتنی در مقابل مؤمنان، علما و معلمان. امام علی(ع) در توصیه­ای می­فرماید: «تَواضَعُوا لِمَنْ تَتَعَلَّمُوا مِنْهُ الْعِلْمَ؛ در برابر کسی که از او دانش فرامی­گیرید، متواضع باشید.»(2) برخی تواضع را کوچک شدن خود می پندارند، درحالی که دیده ­می شود بسیاری از متواضعان از مقامی بسیار عالی برخوردارند. امام علی(ع) دراین باره می فرماید: «أَعْظَمُ النّاسِ رَفْعَهً مَنْ وَضَعَ نَفْسَهُ؛ بلندمرتبه­ترین مردم کسی است که نفس خود را کوچک و متواضع قرار دهد.»(3) رسول الله صلی الله علیه و آله نیز می­فرماید: «ما تَواضَعَ أَحَدٌ إِلاّ رَفَعَهُ اللهُ؛ فروتنی نکرد احدی جز اینکه خدا به او رفعت و بلندی مقام عنایت می­کند».(4)

فروتنی(2)

فروتنی(2)

خدای متعال تواضع را از ویژگی­های بندگان خاص خود می­شمارد و می­فرماید:

وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَی الْأَرْضِ هَوْنًا وَإِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا. (فرقان: 63)

بندگان خداوند رحمان، کسانی هستند که آرام و بی­تکبر بر زمین راه می روند و هنگامی که جاهلان آنها را مخاطب می­سازند، به آنها سلام می­گویند و با بی­اعتنایی و بزرگواری می­گذرند.

و در آیه ای دیگر می­خوانیم:

لا تََمْشِ فِی الأَرْضِ مَرَحاً اِنَّکَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَ لَنْ تَبْلُغَ الْجِبالَ طُولاً. (اسرا: 37)

1- نهج­البلاغه، ترجمه: فیض الاسلام، ص 198.
2- غررالحکم و دررالکلم، ج 3، ص 304.
3- غررالحکم و دررالکلم، ج 2، ص 434.
4- بحارالانوار، ج 75، ص 120.