- پیشگفتار 1
- اشاره 1
- 1. نفس ملهمه 3
- 2. نفس اماره 4
- 3. نفس لوامه 4
- 4. نفس مطمئنه 5
- فصل اول: اخلاق فردی 8
- اشاره 8
- آداب تلاوت قرآن 8
- تقوا و پرهیزکاری 9
- تمسک به قرآن 11
- نمازگزاری 12
- حضور قلب در نماز 13
- ذکر الهی، عامل آرامش 14
- تهجد و شبزندهداری 15
- اهمیت نماز 17
- سحرخیزی 17
- آثار نماز 19
- دعا 20
- محبت و انس با خدا 21
- استغفار 23
- یاد مرگ 24
- خودانتقادی 25
- پاک سازی نیتها 26
- تذکر و تفکر 27
- زهد (1) 29
- زهد (2) 30
- توکل (1) 31
- توکل(2) 33
- ادای تکالیف دینی 34
- شکر و سپاس گزاری 35
- محاسبه و مراقبت از نفس 37
- میانه روی در اقتصاد 38
- میانه روی در دنیاگرایی 39
- اعتدال در گفتار 41
- میانهروی در عبادت 42
- میانه روی در زندگی 43
- ترس از خدا و امید به او 44
- میانه روی در انفاق 45
- میانهروی در لباس پوشیدن 47
- میانهروی در خوردن و آشامیدن 48
- تأمل در کارها 49
- امیدواری به خداوند 50
- رضا و تسلیم 51
- خداترسی 53
- اخلاص در عمل (1) 54
- اخلاص در عمل (2) 55
- شرم 56
- شرح صدر 57
- نَفسْ ستیزی 58
- امید داشتن 60
- 1. تفریط 61
- اشاره 61
- 2. افراط 61
- فرونشاندن خشم 61
- آبرومندی 62
- پرهیز از خودبینی 63
- پرهیز از جاهطلبی 64
- ترک خودستایی 65
- تقویت اراده 67
- شجاعت 68
- سکوت 69
- ادبورزی 71
- عزتمداری 73
- جوان مرد 74
- کنترل زبان 75
- صبر و شکیبایی 76
- مسئولیت گوش 77
- گناه گریزی 79
- خرسندی و بی نیازی 80
- سرعت در توبه و بازگشت 82
- اصرار بر گناه 83
- ترک آرزوهای دراز 84
- دوری از شکمپرستی 86
- کنترل خشم 87
- غفلتگریزی 88
- نظم و برنامهریزی 89
- کار و تلاش 91
- عوامل کاهش یا افزایش روزی 92
- پرهیز از دروغ گویی 94
- انتظار فرج 95
- بهداشت جسم و جان 96
- صبر 98
- پرهیز از اسراف 99
- فروتنی در راه رفتن 100
- دوری از هوا پرستی 101
- شیطان گریزی 103
- حسن خلق 105
- اشاره 105
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 105
- برآوردن حاجت مؤمن 106
- صدقه 108
- قرضالحسنه 109
- میانه روی در شوخی 112
- میانهروی در دوستی و ستایش دیگران 113
- اعتدال در سرزنش و برخورد با دیگران 114
- دوری از دروغ (1) 115
- پرهیز از دروغ گویی (2) 116
- میانهروی در معاملات 118
- یتیم نوازی 119
- احسان به دیگران 121
- آداب دیدار بیمار 123
- دیدوبازدید 124
- نیکی به والدین 125
- برادری 126
- صله رحم 127
- غیرتمندی 128
- مدارا با دیگران 130
- اصلاح میان مردم 130
- فروتنی با مردم (1) 132
- فروتنی(2) 133
- امانت داری 134
- حقوق برادری 136
- پرهیز از سخن چینی 137
- پرهیز از کینه توزی 139
- تولّی و تبرّی 140
- دوری از تکبر 141
- عوامل تکبر 142
- ترک غیبت 143
- پرهیز از بدبینی (1) 145
- بدگمانی (سوءظن) (2) 146
- ریا و خودنمایی 148
- خیرخواهی و خدمت به بندگان 149
- خوش رویی 150
- پندپذیری 152
- رعایت حریم دیگران 153
- عفو و چشمپوشی 154
- وفای به عهد 155
- احسان و نوع دوستی 157
- پیشی گرفتن در سلام 158
- ادب 159
- مهرورزی و همدردی 161
- بهترین دوستان 162
- نیکی به والدین 164
- معاشرت نیکو 165
- کارگشایی 166
- خوش گمانی 167
- مهماننوازی 169
- امر به معروف و نهی از منکر 170
- دوری از تعصب 172
- دوری از تهمت 174
- حفظ زبان 176
- کتاب نامه 179
امانت داری است.»(1) در جامعه اسلامی کسی که امانت دار باشد، بیشتر مورد اعتماد مردم است. شخص امانت دار با توکل بر خدا امانت داری می کند و با اعتماد بر او، در مال دیگران تصرف نمی کند. به فرموده امام صادق(ع)، در هر جامعه ای که امانت داری حاکم شود، راست گویی و صدق و صفا نیز افزایش می یابد: «إِذا قَوِیَتِ الأَمانَهُ کَثُرَ الصِّدقُ؛ اگر امانت داری استوار شود، راستی فراوان گردد.»(2) رسول گرامی اسلام نیز می فرماید: «اَلأَمانَهُ تَجلِبُ الرِّزقَ وَ الْخِیانَهُ تَجْلِبُ الْفَقْرَ؛ امانت باعث جلب روزی و خیانت، مایه جلب فقر است.»(3) امانت داری نوعی جوان مردی است. اسلام از پیروانش می خواهد حتی برای کسانی که به آنها خیانت کرده اند، امین باشند. امام علی(ع) در روایتی می فرماید: «لا تَخُنْ مَنِ ائْتمَنَکَ وَ إِنْ خانَکَ؛ به کسی که به تو اطمینان کرده است، خیانت مکن، هرچند او به تو خیانت کرده باشد.»(4) برخورداری از صفت امانت داری، از الطاف خداوند بر بندگانش شمرده شده است، چنان که امام علی(ع) در روایتی می فرماید: «إِذا أَحَبَّ اللهُ سُبحانَهُ عَبْداً حَبَّبَ إِلَیْهِ الْأَمانَهَ؛ هرگاه خداوند بنده ای را دوست بدارد، امانت داری را نزد او محبوب و دوست داشتنی قرار خواهد داد.»(5) امانت داری حتی از پایه های ایمان شمرده شده است، چنان که امیرمؤمنان علی(ع) می فرماید: «عَلَی الصِّدقِ وَ الْأَمانَهِ مَبنَی الْإِیمانِ؛ ایمان، بر پایه راست گویی و امانت داری استوار است».(6)
1- غررالحکم و دررالکلم، ج 4، ص 47.
2- غررالحکم و دررالکلم، ج 3، ص 134.
3- تحف العقول، ص 45.
4- غررالحکم و دررالکلم، ج 6، ص 339.
5- غررالحکم و دررالکلم، ج 3، ص 140.
6- غررالحکم و دررالکلم، ج 4، ص 318.