- پیشگفتار 1
- اشاره 1
- 1. نفس ملهمه 3
- 3. نفس لوامه 4
- 2. نفس اماره 4
- 4. نفس مطمئنه 5
- آداب تلاوت قرآن 8
- اشاره 8
- فصل اول: اخلاق فردی 8
- تقوا و پرهیزکاری 9
- تمسک به قرآن 11
- نمازگزاری 12
- حضور قلب در نماز 13
- ذکر الهی، عامل آرامش 14
- تهجد و شبزندهداری 15
- اهمیت نماز 17
- سحرخیزی 17
- آثار نماز 19
- دعا 20
- محبت و انس با خدا 21
- استغفار 23
- یاد مرگ 24
- خودانتقادی 25
- پاک سازی نیتها 26
- تذکر و تفکر 27
- زهد (1) 29
- زهد (2) 30
- توکل (1) 31
- توکل(2) 33
- ادای تکالیف دینی 34
- شکر و سپاس گزاری 35
- محاسبه و مراقبت از نفس 37
- میانه روی در اقتصاد 38
- میانه روی در دنیاگرایی 39
- اعتدال در گفتار 41
- میانهروی در عبادت 42
- میانه روی در زندگی 43
- ترس از خدا و امید به او 44
- میانه روی در انفاق 45
- میانهروی در لباس پوشیدن 47
- میانهروی در خوردن و آشامیدن 48
- تأمل در کارها 49
- امیدواری به خداوند 50
- رضا و تسلیم 51
- خداترسی 53
- اخلاص در عمل (1) 54
- اخلاص در عمل (2) 55
- شرم 56
- شرح صدر 57
- نَفسْ ستیزی 58
- امید داشتن 60
- 2. افراط 61
- 1. تفریط 61
- اشاره 61
- فرونشاندن خشم 61
- آبرومندی 62
- پرهیز از خودبینی 63
- پرهیز از جاهطلبی 64
- ترک خودستایی 65
- تقویت اراده 67
- شجاعت 68
- سکوت 69
- ادبورزی 71
- عزتمداری 73
- جوان مرد 74
- کنترل زبان 75
- صبر و شکیبایی 76
- مسئولیت گوش 77
- گناه گریزی 79
- خرسندی و بی نیازی 80
- سرعت در توبه و بازگشت 82
- اصرار بر گناه 83
- ترک آرزوهای دراز 84
- دوری از شکمپرستی 86
- کنترل خشم 87
- غفلتگریزی 88
- نظم و برنامهریزی 89
- کار و تلاش 91
- عوامل کاهش یا افزایش روزی 92
- پرهیز از دروغ گویی 94
- انتظار فرج 95
- بهداشت جسم و جان 96
- صبر 98
- پرهیز از اسراف 99
- فروتنی در راه رفتن 100
- دوری از هوا پرستی 101
- شیطان گریزی 103
- اشاره 105
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 105
- حسن خلق 105
- برآوردن حاجت مؤمن 106
- صدقه 108
- قرضالحسنه 109
- میانه روی در شوخی 112
- میانهروی در دوستی و ستایش دیگران 113
- اعتدال در سرزنش و برخورد با دیگران 114
- دوری از دروغ (1) 115
- پرهیز از دروغ گویی (2) 116
- میانهروی در معاملات 118
- یتیم نوازی 119
- احسان به دیگران 121
- آداب دیدار بیمار 123
- دیدوبازدید 124
- نیکی به والدین 125
- برادری 126
- صله رحم 127
- غیرتمندی 128
- اصلاح میان مردم 130
- مدارا با دیگران 130
- فروتنی با مردم (1) 132
- فروتنی(2) 133
- امانت داری 134
- حقوق برادری 136
- پرهیز از سخن چینی 137
- پرهیز از کینه توزی 139
- تولّی و تبرّی 140
- دوری از تکبر 141
- عوامل تکبر 142
- ترک غیبت 143
- پرهیز از بدبینی (1) 145
- بدگمانی (سوءظن) (2) 146
- ریا و خودنمایی 148
- خیرخواهی و خدمت به بندگان 149
- خوش رویی 150
- پندپذیری 152
- رعایت حریم دیگران 153
- عفو و چشمپوشی 154
- وفای به عهد 155
- احسان و نوع دوستی 157
- پیشی گرفتن در سلام 158
- ادب 159
- مهرورزی و همدردی 161
- بهترین دوستان 162
- نیکی به والدین 164
- معاشرت نیکو 165
- کارگشایی 166
- خوش گمانی 167
- مهماننوازی 169
- امر به معروف و نهی از منکر 170
- دوری از تعصب 172
- دوری از تهمت 174
- حفظ زبان 176
- کتاب نامه 179
فخر بفروشند. از سوی دیگر جهل انسان به ضعفها و آسیب پذیری هایش از آغاز تا انجام پیدایش، از عوامل دیگر غرور و تفاخر است. ازاین رو، خداوند برای درهم شکستن این تفاخر، سرگذشت اقوام گذشته را بازگو می کند که چگونه با داشتن امکانات و قدرت فراوان به آسانی نابود شده اند. عامل دیگر تکبر و گردنکشی، احساس ضعف و حقارت ناشی از شکستهاست. برخی افراد برای جبران شکستهای خود، فخرفروشی میکنند. امام جعفر صادق(ع) در روایتی میفرماید: «مامِنْ رَجُلٍ تَکَبَّرَ أَو تَجَبّرَ الّا لِذِلَّهٍ وَجَدَها فِی نَفسِهِ؛ هیچ کس تکبر یا ستمگری نمیکند مگر به خاطر ذلتی که در نفس خود مییابد.»(1) روشن است اگر انسان تکبر را در خود از بین نبرد و با این صفت، دنیا را ترک کند، مشمول این روایت خواهد بود که امام صادق(ع) از امام محمد باقر(ع) نقل میکند: «لا یَدخُلُ الجَنَّهَ فِی قَلبِهِ مِثقالُ ذَرَّهً مِن کِبرٍ؛ کسی که ذره ای کبر در قلبش وجود داشته باشد، داخل بهشت نمیشود».(2)
ترک غیبت
ترک غیبت
بسیاری از افراد نمی توانند زبان خود را کنترل کنند و مرتکب گناهان متعددی می شوند. ازاین رو، امامان معصوم(ع) درباره حفظ و نگهداری زبان از گناه و معصیت بسیار سفارش و تأکید کردهاند؛ زیرا بسیاری از گناهان و خطاهایی که از انسان سر میزند، به خاطر نگه نداشتن زبان است. حضرت علی(ع) میفرماید: «اَللِّسانُ سَبُعٌ إِنْ خُلِّیَ عَنْهُ عَقَرَ؛ زبان، درندهای
1- اصول کافی، ج 2، ص 236.
2- اصول کافی، ج 2، ص 2361، ح 6 (باب الکبر).