اخلاق زندگی (3) : مجموعه متن های برنامه ای برای گروه های خانواده و اجتماعی صفحه 146

از آنجا که بدگمانی، اعتماد عمومی جامعه را از بین می­برد و باعث کدورت می­شود، امامان معصوم(ع) همه را به خوش بینی به یکدیگر فراخوانده اند. امام علی(ع) می­فرماید:

ضَعْ أَمْرَ أَخِیکَ عَلی أَحْسَنِهِ حَتّی یَأْتِیکَ ما یَغْلِبُکَ مِنْهُ وَلا تَظُنَّنَّ بِکَلِمَهٍ خَرَجَتْ مِنْ أَخِیکَ سُوء وَ أَنتَ تَجِدُ لَها فِی الْخَیْرِ مَحْمِلاً.(1)

اعمال برادرت را به بهترین وجه حمل کن، مگر آنکه حجت و دلیلی برای تو پیدا شود که راه توجیه را بر تو ببندد و هرگز به سخنی که از [زبان] برادر مسلمانت خارج شده است، بدگمان مباش درصورتی که می­توانی محمل نیکی برای آن بیابی.

درحالی که بدگمانی خصلتی بسیار زشت و ناپسند است، در مقابل، خوش گمانی از صفات نیک و از مکارم اخلاقی مؤمن است. اخلاق اسلامی ما را به داشتن حسن ظن به دیگران ترغیب و سلامت روح و بهبود روابط اجتماعی را تضمین می­کند. امام علی(ع) در کلامی می فرماید: «إطْرَحُوا سُوءَ الظَّنِّ بَیْنَکُمْ فَإِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ نَهی عَنْ ذلِکَ؛ به یکدیگر سوءظن نداشته باشید؛ زیرا خدا از آن نهی کرده است».(2)

بدگمانی (سوءظن) (2)

بدگمانی (سوءظن) (2)

بدگمانی و بدبینی، اخلاقی ناشایست است که در آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) نکوهش شده و آثار شوم و زیان­های متعددی به دنبال دارد. امام علی(ع) در این مورد می­فرماید: «مَنْ غَلَبَ عَلَیهَ سُوءَالظَّنِّ، لَمْ یَتْرُکْ بَیْنَه وَ بَیْنَ خَلِیلٍ صُلحاً؛ آن که روحیه بدبینی بر او غلبه کند میان او و دوستانش هرگز پیوند صلح و صفا برقرار نمی گردد.»(3) افراد بدبین، همواره از این درد

1- وسائل الشیعه، ج 8، ص 614.
2- بحارالانوار، ج 72، ص 194.
3- غررالحکم و دررالکلم، ص 697.