- پیشگفتار 1
- اشاره 1
- 1. نفس ملهمه 3
- 3. نفس لوامه 4
- 2. نفس اماره 4
- 4. نفس مطمئنه 5
- فصل اول: اخلاق فردی 8
- آداب تلاوت قرآن 8
- اشاره 8
- تقوا و پرهیزکاری 9
- تمسک به قرآن 11
- نمازگزاری 12
- حضور قلب در نماز 13
- ذکر الهی، عامل آرامش 14
- تهجد و شبزندهداری 15
- سحرخیزی 17
- اهمیت نماز 17
- آثار نماز 19
- دعا 20
- محبت و انس با خدا 21
- استغفار 23
- یاد مرگ 24
- خودانتقادی 25
- پاک سازی نیتها 26
- تذکر و تفکر 27
- زهد (1) 29
- زهد (2) 30
- توکل (1) 31
- توکل(2) 33
- ادای تکالیف دینی 34
- شکر و سپاس گزاری 35
- محاسبه و مراقبت از نفس 37
- میانه روی در اقتصاد 38
- میانه روی در دنیاگرایی 39
- اعتدال در گفتار 41
- میانهروی در عبادت 42
- میانه روی در زندگی 43
- ترس از خدا و امید به او 44
- میانه روی در انفاق 45
- میانهروی در لباس پوشیدن 47
- میانهروی در خوردن و آشامیدن 48
- تأمل در کارها 49
- امیدواری به خداوند 50
- رضا و تسلیم 51
- خداترسی 53
- اخلاص در عمل (1) 54
- اخلاص در عمل (2) 55
- شرم 56
- شرح صدر 57
- نَفسْ ستیزی 58
- امید داشتن 60
- 2. افراط 61
- فرونشاندن خشم 61
- 1. تفریط 61
- اشاره 61
- آبرومندی 62
- پرهیز از خودبینی 63
- پرهیز از جاهطلبی 64
- ترک خودستایی 65
- تقویت اراده 67
- شجاعت 68
- سکوت 69
- ادبورزی 71
- عزتمداری 73
- جوان مرد 74
- کنترل زبان 75
- صبر و شکیبایی 76
- مسئولیت گوش 77
- گناه گریزی 79
- خرسندی و بی نیازی 80
- سرعت در توبه و بازگشت 82
- اصرار بر گناه 83
- ترک آرزوهای دراز 84
- دوری از شکمپرستی 86
- کنترل خشم 87
- غفلتگریزی 88
- نظم و برنامهریزی 89
- کار و تلاش 91
- عوامل کاهش یا افزایش روزی 92
- پرهیز از دروغ گویی 94
- انتظار فرج 95
- بهداشت جسم و جان 96
- صبر 98
- پرهیز از اسراف 99
- فروتنی در راه رفتن 100
- دوری از هوا پرستی 101
- شیطان گریزی 103
- اشاره 105
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 105
- حسن خلق 105
- برآوردن حاجت مؤمن 106
- صدقه 108
- قرضالحسنه 109
- میانه روی در شوخی 112
- میانهروی در دوستی و ستایش دیگران 113
- اعتدال در سرزنش و برخورد با دیگران 114
- دوری از دروغ (1) 115
- پرهیز از دروغ گویی (2) 116
- میانهروی در معاملات 118
- یتیم نوازی 119
- احسان به دیگران 121
- آداب دیدار بیمار 123
- دیدوبازدید 124
- نیکی به والدین 125
- برادری 126
- صله رحم 127
- غیرتمندی 128
- مدارا با دیگران 130
- اصلاح میان مردم 130
- فروتنی با مردم (1) 132
- فروتنی(2) 133
- امانت داری 134
- حقوق برادری 136
- پرهیز از سخن چینی 137
- پرهیز از کینه توزی 139
- تولّی و تبرّی 140
- دوری از تکبر 141
- عوامل تکبر 142
- ترک غیبت 143
- پرهیز از بدبینی (1) 145
- بدگمانی (سوءظن) (2) 146
- ریا و خودنمایی 148
- خیرخواهی و خدمت به بندگان 149
- خوش رویی 150
- پندپذیری 152
- رعایت حریم دیگران 153
- عفو و چشمپوشی 154
- وفای به عهد 155
- احسان و نوع دوستی 157
- پیشی گرفتن در سلام 158
- ادب 159
- مهرورزی و همدردی 161
- بهترین دوستان 162
- نیکی به والدین 164
- معاشرت نیکو 165
- کارگشایی 166
- خوش گمانی 167
- مهماننوازی 169
- امر به معروف و نهی از منکر 170
- دوری از تعصب 172
- دوری از تهمت 174
- حفظ زبان 176
- کتاب نامه 179
میکند: «مَنْ عَمِلَ بِما افْتَرضَ اللهُ عَلَیْهِ فَهُوَ مِنْ خَیْرِ النّاسِ؛ هرکس به آنچه خدا بر او واجب کرده است, عمل کند از بهترین مردم است.»(1) و در حدیثی دیگر می فرماید: «فَهُوَ مِنْ أَعْبَدِ النّاسِ؛ هر کس واجبات الهی را به جا آورد، از عابدترین مردم است.» (2) امام صادق(ع) نیز با بیان حدیثی قدسی، مقام بنده مطیع را چنین توصیف میکند: «قالَ اللهُ تَبارَکَ وَ تَعالی ما تَحبَّبَ اِلَیَّ عَبْدِی بِأَحَبَّ مِمّا افَْتَرَضْتُ عَلَیهِ؛ هیچ عبادتی به اندازه ادای واجبات، بندهام را نزد من محبوب نمی کند.» (3) قطب راوندی نیز روایت کرده است که فرشتهای از کعبه ندا می دهد: «هرکس واجبات خدا را ترک کند، از امان خدا بیرون آمده است.»(4) بنابراین، اهتمام به انجام دادن واجبات و تکالیف دینی بر همگان لازم است، به ویژه انجام نماز، روزه، حج و جهاد و امر به معروف و نهی از منکر. در ادای خمس و زکات، احسان و مانند آن نیز نباید لحظهای درنگ کرد که آنچه در دنیاست فانی و آنچه نزد خداست، باقی است.
شکر و سپاس گزاری
شکر و سپاس گزاری
بیشک، سپاس گزاری و شکر نعمت های الهی نعمتها را فزونی می بخشد. به فرموده امام زین العابدین(ع)، خداوند شاکران را دوست دارد: «اِنَّ اللهَ یُحِبُّ کُلَّ قَلْبٍ حَزینٍ وَ یُحِبُّ کُلَّ عَبْدٍ شَکُورٍ؛ خداوند هر قلب محزون و هر بنده سپاس گزار را دوست دارد.»(5) امام باقر(ع) استمرار و پایداری نعمت های خداوند را مشروط به سپاس گزاری بندگان می داند و میفرماید: «لا یَنْقَطِعُ
1- اصول کافی، ج2، ص81.
2- جامع احادیث الشیعه، ج 14، ص 98.
3- اصول کافی، ج2، ص82.
4- جامع احادیث الشیعه، ج 14، ص 99.
5- بحارالانوار، ج 71، ص 38.