- پیشگفتار 1
- اشاره 1
- 1. نفس ملهمه 3
- 2. نفس اماره 4
- 3. نفس لوامه 4
- 4. نفس مطمئنه 5
- فصل اول: اخلاق فردی 8
- آداب تلاوت قرآن 8
- اشاره 8
- تقوا و پرهیزکاری 9
- تمسک به قرآن 11
- نمازگزاری 12
- حضور قلب در نماز 13
- ذکر الهی، عامل آرامش 14
- تهجد و شبزندهداری 15
- اهمیت نماز 17
- سحرخیزی 17
- آثار نماز 19
- دعا 20
- محبت و انس با خدا 21
- استغفار 23
- یاد مرگ 24
- خودانتقادی 25
- پاک سازی نیتها 26
- تذکر و تفکر 27
- زهد (1) 29
- زهد (2) 30
- توکل (1) 31
- توکل(2) 33
- ادای تکالیف دینی 34
- شکر و سپاس گزاری 35
- محاسبه و مراقبت از نفس 37
- میانه روی در اقتصاد 38
- میانه روی در دنیاگرایی 39
- اعتدال در گفتار 41
- میانهروی در عبادت 42
- میانه روی در زندگی 43
- ترس از خدا و امید به او 44
- میانه روی در انفاق 45
- میانهروی در لباس پوشیدن 47
- میانهروی در خوردن و آشامیدن 48
- تأمل در کارها 49
- امیدواری به خداوند 50
- رضا و تسلیم 51
- خداترسی 53
- اخلاص در عمل (1) 54
- اخلاص در عمل (2) 55
- شرم 56
- شرح صدر 57
- نَفسْ ستیزی 58
- امید داشتن 60
- اشاره 61
- 1. تفریط 61
- فرونشاندن خشم 61
- 2. افراط 61
- آبرومندی 62
- پرهیز از خودبینی 63
- پرهیز از جاهطلبی 64
- ترک خودستایی 65
- تقویت اراده 67
- شجاعت 68
- سکوت 69
- ادبورزی 71
- عزتمداری 73
- جوان مرد 74
- کنترل زبان 75
- صبر و شکیبایی 76
- مسئولیت گوش 77
- گناه گریزی 79
- خرسندی و بی نیازی 80
- سرعت در توبه و بازگشت 82
- اصرار بر گناه 83
- ترک آرزوهای دراز 84
- دوری از شکمپرستی 86
- کنترل خشم 87
- غفلتگریزی 88
- نظم و برنامهریزی 89
- کار و تلاش 91
- عوامل کاهش یا افزایش روزی 92
- پرهیز از دروغ گویی 94
- انتظار فرج 95
- بهداشت جسم و جان 96
- صبر 98
- پرهیز از اسراف 99
- فروتنی در راه رفتن 100
- دوری از هوا پرستی 101
- شیطان گریزی 103
- حسن خلق 105
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 105
- اشاره 105
- برآوردن حاجت مؤمن 106
- صدقه 108
- قرضالحسنه 109
- میانه روی در شوخی 112
- میانهروی در دوستی و ستایش دیگران 113
- اعتدال در سرزنش و برخورد با دیگران 114
- دوری از دروغ (1) 115
- پرهیز از دروغ گویی (2) 116
- میانهروی در معاملات 118
- یتیم نوازی 119
- احسان به دیگران 121
- آداب دیدار بیمار 123
- دیدوبازدید 124
- نیکی به والدین 125
- برادری 126
- صله رحم 127
- غیرتمندی 128
- اصلاح میان مردم 130
- مدارا با دیگران 130
- فروتنی با مردم (1) 132
- فروتنی(2) 133
- امانت داری 134
- حقوق برادری 136
- پرهیز از سخن چینی 137
- پرهیز از کینه توزی 139
- تولّی و تبرّی 140
- دوری از تکبر 141
- عوامل تکبر 142
- ترک غیبت 143
- پرهیز از بدبینی (1) 145
- بدگمانی (سوءظن) (2) 146
- ریا و خودنمایی 148
- خیرخواهی و خدمت به بندگان 149
- خوش رویی 150
- پندپذیری 152
- رعایت حریم دیگران 153
- عفو و چشمپوشی 154
- وفای به عهد 155
- احسان و نوع دوستی 157
- پیشی گرفتن در سلام 158
- ادب 159
- مهرورزی و همدردی 161
- بهترین دوستان 162
- نیکی به والدین 164
- معاشرت نیکو 165
- کارگشایی 166
- خوش گمانی 167
- مهماننوازی 169
- امر به معروف و نهی از منکر 170
- دوری از تعصب 172
- دوری از تهمت 174
- حفظ زبان 176
- کتاب نامه 179
اسلام در امور مختلف بهویژه امور عبادی، بیشتر به کیفیت عمل اهمیت می دهد. خشنودی پروردگار در گرو عمل خالص است، هرچند مقدار آن عمل به ظاهر اندک باشد. امام صادق(ع) دراین باره فرمود:
اِجتَهِدتُ فِی العِباده و أنَا شابٌّ فَقالَ لی أَبِی: یا بُنَیَّ دُونَ ما أَراکَ تَصنَعُ؛ فَإنَّ اللهَ عَزّوجَلَّ إِذا أحَبَّ عَبداً رَضِیَ عَنهُ بِالیَسیرِ.(1)
من جوان بودم و در عبادت سخت کوشی میکردم. پدرم به من فرمود: پسر جان! کمتر از آنکه میبینم، عبادت کن؛ زیرا خداوند عزوجل وقتی بندهای را دوست داشته باشد، به اندک از او راضی میشود.
میانه روی در زندگی
میانه روی در زندگی
میانهروی و پرهیز از افراط و تفریط در تمام جنبه های زندگی، از بزرگترین توصیه ها و دستورهای دین مبین اسلام است. رعایت این امر، انسانها را در زندگی موفق میکند. آدمی با رعایت اعتدال در تمام کارها از قبیل عبادت، خدمت به مردم، محبت و همچنین در ویژگی های اخلاقی مانند تواضع، خشم و...) خود را به کمال می رساند. تعادل، بهترین شیوه زندگی به شمار می رود، چنان که رسول گرامی اسلام میفرماید:
خیارُ الاُمورِ اُوسطُها ولْیَکْنُ أحَبُّ الاُمور الیک أَوْسَطها فی الحَقّ.(2)
بهترین کارها معتدلترین آنهاست. بنابراین باید دوست داشتنی ترین امور در نزدت معتدلترین آنها در کارهای حق باشد.
امیرالمؤمنین، علی(ع) معتدل بودن در زندگی را از ویژگیهای بارز انسان مؤمن برمیشمارد و می فرماید: «المؤمن سیرتُه القصد و سُنَّتُهُ الرُشد؛ شیوه
1- اصول کافی، ج 2، ص 87.
2- مستدرک الوسائل، ج 8، ص 255.