اخلاق زندگی (3) : مجموعه متن های برنامه ای برای گروه های خانواده و اجتماعی صفحه 63

اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: «أَولَی النّاسِ بالتُّهَمَهِ مَنْ جالَسَ أَهْلَ التُّهَمَهِ؛ سزاوارترین مردم به تهمت، کسانی هستند که با افراد متهم و بدنام هم نشینی می­کنند».(1)

پرهیز از خودبینی

پرهیز از خودبینی

خودبینی، آدمی را به تکبر می­کشاند و انسان متکبر از دیدن کاستی ها و لغزش­های خویش بازمی­ماند. عُجب, مانع مشورت کردن و استفاده از اندیشه دیگران است. ازاین رو، خداوند در قرآن مجید، دارنده این صفت را نکوهش کرده و فرموده است: «أَفَمَن زُیِّن لَهُ سوءُ عَمَلهِ فَرآهُ حَسَناً؛ آیا آن­که عمل ناپسندش در نزد او نیکو جلوه گر می­شود و آن را نیک می­بیند.» (فاطر: 8) در روایات بسیاری این خصلت نکوهش شده است، امام سجاد(ع) به نقل از رسول خدا صلی الله علیه و آله می­فرماید:

ثَلاثٌ مُهْلِکاتٌ شُعٌّ مُطاعٌ وَ هَویً مُتَّبَعٌ و إِعجابُ ال_مَرْءِ بِنَفْسِهِ.(2)

سه چیز است که انسان را هلاک می­کند؛ حرصی که از آن پیروی شود و هوای نفسی که از آن پیروی شود و از خود راضی بودن.

امام صادق(ع) نیز می­فرماید: «مَنْ دَخَلَهُ العُجْبُ هَلَکَ؛ آن که عجب بر او مسلط گردد، هلاک می­شود.»(3) گاهی عمل نیک انسان، او را مغرور می سازد و مانع تهذیب نفس بهتر و بیشتر وی می­شود. امام صادق(ع) درباره این افراد می­فرماید:

اِنَّ الرَّجُلَ لَیُذنِبُ فَیَنْدَمُ عَلَیْهِ وَ یَعْمَلُ الْعَمَلَ فَیَسُرُّهُ ذلِکَ فَیَتَراخی عَنْ حالِهِ تِلْکَ فَلأَنْ یَکُونَ عَلی حالِهِ تِلکَ خَیْرٌ لَهُ مِمّا دَخَلَ فِیهِ.(4)

1- مستدرک الوسائل، ج 12، ص 313.
2- وسائل الشیعه، ج 1، ص 77.
3- اصول کافی، ج 2، ص 313.
4- اصول کافی، ج 2، ص 313.