اخلاق زندگی (3) : مجموعه متن های برنامه ای برای گروه های خانواده و اجتماعی صفحه 68

صاحب رأی مشورت و به پیشنهاد او عمل کنی.»(1) البته اگر این دوراندیشی در مسیر درست نباشد، اراده و عزم قوی انسان را در بیراهه رفتن تقویت خواهد کرد؛ زیرا اگر راه، راه درستی نباشد، شخص هر لحظه از هدف دورتر خواهد شد. امام علی(ع) می­فرماید: «لا خَیْرَ فی عَزْمٍ بِغَیْرِ حَزْمٍ؛ در اراده، بدون دوراندیشی خیری نیست».(2)

شجاعت

شجاعت

از جمله صفات پسندیده­ای که موجب عزت و پرورش شخصیت انسان می­شود، شجاعت است. در مقابل، ترس مایه ننگ و بدنامی است. امیرالمؤمنین علی(ع) می­فرماید: «اَلشُّجاعَهُ زینٌ اَلجُبنُ شَیْنٌ؛ شجاعت، زینت و ترس مایه ننگ و زشتی است.»(3) البته در میان شجاعان، عده ای شجاعت بیشتری دارند. ایشان کسانی هستند که بر نفس خویش غالب و پیروزند. امام علی(ع) از این افراد چنین یاد می­کند: «اَشْجَعُ النّاسِ مَنْ غَلَبَ هَواهُ؛ دلیرترین مردم کسی است که بر هوای نفس خویش پیروز گردد.»(4) ایشان در سخنی دیگر می­فرماید: «أَقوَی النّاسِ أَعظَمُهُم سُلْطاناً عَلی نَفْسِهِ؛ نیرومندترین مردم کسی است که بیشترین سلطنت را بر نفس خویش داشته باشد».(5)

در کنار تسلط بر نفس، ایستادگی در هنگام بروز حوادث نیز نوعی شجاعت است. آن که شجاع است، حوادث ناگوار، متزلزلش نمی کند.

1- بحارالانوار، ج 75، ص 105.
2- مجمع البیان، ج 4، ص 319.
3- غررالحکم و دررالکلم، ج 1، ص 34.
4- بحارالانوار، ج 70، ص 76.
5- غررالحکم و دررالکلم، ج 2، ص 436.