اخلاق زندگی (3) : مجموعه متن های برنامه ای برای گروه های خانواده و اجتماعی صفحه 69

امیرالمؤمنین علی(ع) دراین باره می فرماید: «أَشْجَعُ النّاسِ أَثبَتُهُم عَقْلاً فی بِداهَهِ الْخَوْفِ؛ دلیرترین مردم کسی است که عقلش در مواقع ترس، محکم­تر و ثابت­تر باشد.»(1) اگر انسان بتواند در هنگام بروز حوادث، صبور باشد یا به هنگام مواجه شدن با لغزشگاه­های معصیت، پایدار بماند، می­توان گفت انسان شجاعی است. امام علی(ع) می­فرماید: «أَلشُّجاعَهُ صَبرُ ساعَهٍ؛ شجاعت، [در گرو] لحظه­ای صبر کردن است.»(2) حضرت در سخنی دیگر این فضیلت را به گونه­ای دیگر بیان می­کند: «الشُّجاعَهُ نُصرَهٌ حاضِرَهٌ وَ فَضیلَهٌ ظاهِرَهٌ؛ شجاعت، یاوری آماده و فضیلتی آشکار است».(3)

سکوت

سکوت

زبان از بهترین نعمت­های الهی است، اما درست استفاده نکردن از آن مشکلات فراوانی به بار می آورد. باید دانست همان گونه که سخن گفتن به­موقع، لازم و کارگشاست، سکوت نیز در جای خود مطلوب و پسندیده است. سکوت، زمینه تفکر و تدبر را فراهم می­کند و به انسان هیبت و عظمت می­بخشد و با سکوت از بسیاری از لغزش­های زبان جلوگیری می­شود. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می­فرماید: «مَنْ صَمَتَ نَجی؛ آن که ساکت باشد، نجات می یابد.»(4) آن حضرت در کلامی دیگر می­فرماید: «وَ هَلْ یَکُبُّ النّاسَ عَلی مَناخِرِهِمْ فِی النّارِ اِلاّ حَصائِدُ اَلْسِنَتِهِم؛ آیا چیزی جز محصول زبان، مردم را به رو در آتش می افکند».(5)

1- نغمه­های عقل و عاطفه، ص 190، به نقل از: شرح نهج­البلاغه، ص 20.
2- نغمه­های عقل و عاطفه، ص 190، به نقل از: شرح نهج­البلاغه، ص 20.
3- غررالحکم و دررالکلم، ج 2، ص 30.
4- محجه البیضاء، ج 5، ص 192.
5- محجه البیضاء، ج 5، ص 193.