اخلاق زندگی (3) : مجموعه متن های برنامه ای برای گروه های خانواده و اجتماعی صفحه 75

است: «إذا قَدَرتَ عَلی عَدُوِّکَ فاجْعَلِ الْعَفْوَ عَنْهُ شُکراً لِلْقُدْرَهِ عَلَیْهِ؛ چون بر دشمنت دست یافتی، گذشت از او را شکرانه این نعمت قرار ده!»(1)

کنترل زبان

کنترل زبان

نعمت سخن گفتن، از مهم ترین نعمت­های الهی است. ازاین رو انسان باید قدر این نعمت را بداند و خدا را بر آن سپاس گوید. بی­شک سپاس حقیقی این نعمت آن است که از آن به جا و به وقت استفاده کند. در متون روایی، یکی از نشانه­های انسان عاقل آن است که بی جا سخن نمی­گوید؛ زیرا زبان، نشان دهنده میزان عقل انسان است، چنان که امیرالمؤمنین علی(ع) می­فرماید: «تَکَلَّمُوا تُعْرَفُوا فَإنَّ الْمَرْءَ مَخْبُوءٌ تَحْتَ لِسانِهِ؛ سخن بگویید تا شناخته شوید؛ چراکه انسان در زیر زبان خود پنهان است.»(2) انسان تا هنگامی که سخن نگفته است، کلام در اختیار اوست، اما وقتی از دهان او خارج شد، انسان در اختیار آن قرار می­گیرد، این حقیقت را امام علی(ع) این گونه بیان می­فرماید:

اَلْکَلامُ فی وثاقِکَ ما لَمْ تَتَکَلَّمْ بِهِ فَإذا تَکَلَّمْتُ بِهِ صِرْتَ فی وَثاقِهِ فَاخْزُنْ لِسانَکَ کَما تَخْرُنُ ذَهَبَکَ وَ وَرِقَکَ قُربَّ کَلّمَهٍ سَلَبَتْ نِعْمَهًً وَ جَلَبَت نِقمَهً.(3)

تا سخن نگفته­ای، [مهار] آن در اختیار توست، اما اگر از دهانت خارج شد، تو در اختیار آنی. بنابراین، زبانت را چون طلا و نقره­ات نگه دار؛

1- نهج­البلاغه، ترجمه: فیض الاسلام، ص 470.
2- نهج­البلاغه، حکمت 384.
3- نهج­البلاغه، ترجمه: صبحی صالح, حکمت 381.