- اشاره 1
- پیشگفتار 1
- 1. نفس ملهمه 3
- 3. نفس لوامه 4
- 2. نفس اماره 4
- 4. نفس مطمئنه 5
- آداب تلاوت قرآن 8
- فصل اول: اخلاق فردی 8
- اشاره 8
- تقوا و پرهیزکاری 9
- تمسک به قرآن 11
- نمازگزاری 12
- حضور قلب در نماز 13
- ذکر الهی، عامل آرامش 14
- تهجد و شبزندهداری 15
- اهمیت نماز 17
- سحرخیزی 17
- آثار نماز 19
- دعا 20
- محبت و انس با خدا 21
- استغفار 23
- یاد مرگ 24
- خودانتقادی 25
- پاک سازی نیتها 26
- تذکر و تفکر 27
- زهد (1) 29
- زهد (2) 30
- توکل (1) 31
- توکل(2) 33
- ادای تکالیف دینی 34
- شکر و سپاس گزاری 35
- محاسبه و مراقبت از نفس 37
- میانه روی در اقتصاد 38
- میانه روی در دنیاگرایی 39
- اعتدال در گفتار 41
- میانهروی در عبادت 42
- میانه روی در زندگی 43
- ترس از خدا و امید به او 44
- میانه روی در انفاق 45
- میانهروی در لباس پوشیدن 47
- میانهروی در خوردن و آشامیدن 48
- تأمل در کارها 49
- امیدواری به خداوند 50
- رضا و تسلیم 51
- خداترسی 53
- اخلاص در عمل (1) 54
- اخلاص در عمل (2) 55
- شرم 56
- شرح صدر 57
- نَفسْ ستیزی 58
- امید داشتن 60
- 1. تفریط 61
- 2. افراط 61
- اشاره 61
- فرونشاندن خشم 61
- آبرومندی 62
- پرهیز از خودبینی 63
- پرهیز از جاهطلبی 64
- ترک خودستایی 65
- تقویت اراده 67
- شجاعت 68
- سکوت 69
- ادبورزی 71
- عزتمداری 73
- جوان مرد 74
- کنترل زبان 75
- صبر و شکیبایی 76
- مسئولیت گوش 77
- گناه گریزی 79
- خرسندی و بی نیازی 80
- سرعت در توبه و بازگشت 82
- اصرار بر گناه 83
- ترک آرزوهای دراز 84
- دوری از شکمپرستی 86
- کنترل خشم 87
- غفلتگریزی 88
- نظم و برنامهریزی 89
- کار و تلاش 91
- عوامل کاهش یا افزایش روزی 92
- پرهیز از دروغ گویی 94
- انتظار فرج 95
- بهداشت جسم و جان 96
- صبر 98
- پرهیز از اسراف 99
- فروتنی در راه رفتن 100
- دوری از هوا پرستی 101
- شیطان گریزی 103
- حسن خلق 105
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 105
- اشاره 105
- برآوردن حاجت مؤمن 106
- صدقه 108
- قرضالحسنه 109
- میانه روی در شوخی 112
- میانهروی در دوستی و ستایش دیگران 113
- اعتدال در سرزنش و برخورد با دیگران 114
- دوری از دروغ (1) 115
- پرهیز از دروغ گویی (2) 116
- میانهروی در معاملات 118
- یتیم نوازی 119
- احسان به دیگران 121
- آداب دیدار بیمار 123
- دیدوبازدید 124
- نیکی به والدین 125
- برادری 126
- صله رحم 127
- غیرتمندی 128
- اصلاح میان مردم 130
- مدارا با دیگران 130
- فروتنی با مردم (1) 132
- فروتنی(2) 133
- امانت داری 134
- حقوق برادری 136
- پرهیز از سخن چینی 137
- پرهیز از کینه توزی 139
- تولّی و تبرّی 140
- دوری از تکبر 141
- عوامل تکبر 142
- ترک غیبت 143
- پرهیز از بدبینی (1) 145
- بدگمانی (سوءظن) (2) 146
- ریا و خودنمایی 148
- خیرخواهی و خدمت به بندگان 149
- خوش رویی 150
- پندپذیری 152
- رعایت حریم دیگران 153
- عفو و چشمپوشی 154
- وفای به عهد 155
- احسان و نوع دوستی 157
- پیشی گرفتن در سلام 158
- ادب 159
- مهرورزی و همدردی 161
- بهترین دوستان 162
- نیکی به والدین 164
- معاشرت نیکو 165
- کارگشایی 166
- خوش گمانی 167
- مهماننوازی 169
- امر به معروف و نهی از منکر 170
- دوری از تعصب 172
- دوری از تهمت 174
- حفظ زبان 176
- کتاب نامه 179
لَیَطْغی اَن راهُ اسْتَغْنی؛ انسان هنگامی که خود را بینیاز ببیند، سرکش و مغرور میشود.» (علق: 6 و 7) البته مؤمن در برابر بلا و مصیبت، شکیباست، ولی صبر بر عافیت، رفاه و آسایش مخصوص صدیقان است و اینها، نوعی آزمایش است که خداوند متعال در آیه ای از قرآن میفرماید: «إنّما اَمْوالَکُمْ و اَوْلادَکُم فتنهٌ؛ به درستی که اموال و فرزندان شما مایه آزمایش شما هستند.» (تغابن: 14) اما در حالت دوم که مطابق میل و هوای انسان نیست، در دو حالت محصور است یا مانند طاعات و گناهان در اختیار و تحت اراده آدمی است یا مانند هجوم دشمن و حوادث در اختیار انسان نیست.
در طاعت و عبادات نیز انسان نیازمند صبر است، برای مثال در طاعاتی مانند نماز باید با تنبلی و در زکات باید با بخل مقابله کرد و با صبر و شکیبایی به این اعمال پرداخت. درباره صبر در مقابل حوادث و مشکلات نیز رسول اکرم صلی الله علیه و آله در حدیث قدسی میفرماید:
اِذا وجَّهتُ اِلی عَبْدٍ من عَبیدی مُصیبهً فی بَدَنِهِ اَوْ مالِهِ اَوْ وُلْدِهِ ثُمَّ اسْتَقْبَلَ ذلِکَ بِصَبْرٍ جَمیلٍ اِسْتَحَیْتُ مِنْهُ یَوْم الْقیامَهِ اَنْ اَنْصِبَ لَهُ میزاناً اَوْ اَنْشُرَ لَهُ دیواناً.(1)
اگر در بدن یا مال یا فرزند بنده ای از بندگانم بلایی ایجاد کنم و آن بنده با آن مصیبت با صبری نیکو برخورد کند، در روز قیامت شرم خواهم کرد از اینکه برای اعمال آن بنده، میزان اعمال را نصب کنم یا پرونده اعمالش را منتشر سازم.
مسئولیت گوش
مسئولیت گوش
1- محجه البیضاء، ج 7، ص 126.