- پیش گفتار 3
- اشاره 5
- فصل اول: کلیات 5
- 1. ضرورت پرداختن به موضوع هشدارها 5
- 2. پیشینه موضوع 7
- 4. پرسش های اصلی و فرعی پژوهش 12
- 3. روش تحقیق 12
- 5. تعریفها 13
- اشاره 19
- 1. هشدارهای اعتقادی 19
- الف) کفر 19
- فصل دوم: هشدارهای فردی قرآن 19
- اشاره 19
- ب) شرک 24
- ج) نفاق 28
- د) دروغ پنداشتن آیه ها و نشانه های الهی 32
- ه_ ) ناامیدی از رحمت خدا 35
- و) کفران بعضی آیه ها و ایمان داشتن به برخی دیگر 36
- ز) زیادهروی در دین 38
- 2. هشدارهای اخلاقی 40
- الف) تکبر 40
- اشاره 40
- ب) پاک دانستن خود از گناه 42
- ج) بخل 43
- د) حسدورزی 44
- ه_ ) بدخلقی 45
- و) بدگمانی 46
- ز) تسویف (به تأخیر انداختن توبه) 48
- ح) ترس از مردم 50
- ط) ترک کامل دنیا و حلال های خدا 53
- ی) دل بستگی به دنیا 55
- اشاره 55
- یا) اندوه خوردن بر از دست رفته ها 58
- اشاره 61
- 1. ازدواج با محارم 61
- فصل سوم: هشدارهای خانوادگی 61
- 2. ازدواج با مشرکان 62
- 3. ازدواج با بی عفتان 64
- 4. ظلم به همسر در مسئله مهر 65
- 5. بی عدالتی میان زنان 67
- 6. آشکار شدن زینت زن برای نامحرم 69
- 7. قطع رحم 70
- 8. کشتن فرزندان از ترس فقر 72
- 9. ارتباط دوستانه داشتن با خویشاوندان بی دین 73
- 10. بی احترامی به پدر و مادر 75
- 11. پیروی از پدر و مادر مشرک 76
- اشاره 78
- 1. هشدارهای فرهنگی 78
- فصل چهارم: هشدارهای اجتماعی 78
- الف) ستم 78
- اشاره 78
- ب) آزار و اذیت 80
- ج) خیانت و پیمان شکنی 81
- د) نزدیکی به فواحش 82
- ه_ ) اشاعه فحشا 85
- و) شراب خواری و قماربازی 87
- ز) قتل نفس 90
- ح) یتیم آزاری 93
- ط) منت نهادن 95
- اشاره 96
- ی) دوستی با گمراهان 96
- یا) مکر و فریب 98
- یب) پوشیده داشتن حقیقتها و پنهان کردن شهادت 100
- یج) مسخره کردن، عیب جویی و لقب بد دادن 102
- ید) دروغگویی 104
- یه) غیبت 105
- یو) سخن چینی 106
- یز) تهمت زدن 108
- یح) مجادله غیر احسن 109
- 2. هشدارهای اقتصادی 111
- الف)حرام خواری 111
- اشاره 111
- ب) رباخواری 112
- ج) رشوه خواری 115
- د) دادن اموال به سفیهان 116
- ه_ ) اسراف و تبذیر 117
- و) کم فروشی 119
- 3. هشدارهای سیاسی 121
- اشاره 121
- الف) تفرقه 121
- ب) اطاعت نکردن از رهبران الهی 123
- ج) غفلت از دشمن 125
- د) اعتماد و خوش بینی به بیگانگان و دشمنان 127
- ه_ ) کارهایی که سبب سوءاستفاده دشمنان می شود 129
- و) فرار از جنگ و جهاد 130
- کتاب نامه 133
با دقت در این تعبیر، درمییابیم، یکی از هدفهای اصلی نزول قرآن، هشداردهندگی آن بوده است و خداوند خود را در این آیه، هشداردهنده ای معرفی می کند که با نزول قرآن، هشدار دادن را محقق کرده است. همچنین، این تعبیر بر این دلالت دارد که هشداردهندگی خداوند که این بار به وسیله پیامبر اسلام و قرآن انجام شده، چیز تازهای نیست، بلکه انذار و هشدار دادن، سنت همیشگی خداوند است. ازاینرو، این انذار همواره از راه وحی به فرستادگانش، در امت های گذشته جریان داشته و خداوند در هر دورهای، پیامآوری را برمیانگیخت تا بشر را انذار کند(1) و این بار، با نزول قرآن بر پیامبر، زمینههای هشداردهی به بشر را فراهم کرده است. این مفهوم، در برخی دیگر از آیهها نیز آمده است. از جمله می فرماید:
تَبارَکَ الَّذِی نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلی عَبْدِهِ لِیَکُونَ لِلْعالَمِینَ نَذِیرًا. (فرقان:1)
بزرگ [و خجسته] است کسی که بر بنده خود فرقان [کتاب جداسازنده حق از باطل] را نازل فرمود تا برای جهانیان، هشداردهنده ای باشد.
در این آیه، هدف از نزول قرآن، هشداردهندگی آن به همه جهانیان از جن و انس، دانسته شده است. پس بر اساس این دو آیه و آیه های مشابه، جایگاه مسئله هشداردهی و اهمیت آن از نگاه قرآن روشن می شود.
افزون بر این، اهمیت مسئله هشدار از نظر عقل نیز انکارناپذیر است و خداوند از راه عقل نیز زمینه توجه بشر به انذار را فراهم کرد؛(2) زیرا همه اندیشمندان به این نکته معترفند که در بسیاری از حیطه ها، عقل انسان به تنهایی، هیچ راهی ندارد. برای مثال، درباره اینکه آیا پس از مرگ، حیاتی
1- 2. محمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، 1417ﻫ..ق، چ 5، ج 18، ص 131.
2- فضل بن حسن طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ 1، ج 9، ص 94.