- پیش گفتار 3
- اشاره 5
- فصل اول: کلیات 5
- 1. ضرورت پرداختن به موضوع هشدارها 5
- 2. پیشینه موضوع 7
- 3. روش تحقیق 12
- 4. پرسش های اصلی و فرعی پژوهش 12
- 5. تعریفها 13
- اشاره 19
- فصل دوم: هشدارهای فردی قرآن 19
- 1. هشدارهای اعتقادی 19
- اشاره 19
- الف) کفر 19
- ب) شرک 24
- ج) نفاق 28
- د) دروغ پنداشتن آیه ها و نشانه های الهی 32
- ه_ ) ناامیدی از رحمت خدا 35
- و) کفران بعضی آیه ها و ایمان داشتن به برخی دیگر 36
- ز) زیادهروی در دین 38
- اشاره 40
- الف) تکبر 40
- 2. هشدارهای اخلاقی 40
- ب) پاک دانستن خود از گناه 42
- ج) بخل 43
- د) حسدورزی 44
- ه_ ) بدخلقی 45
- و) بدگمانی 46
- ز) تسویف (به تأخیر انداختن توبه) 48
- ح) ترس از مردم 50
- ط) ترک کامل دنیا و حلال های خدا 53
- اشاره 55
- ی) دل بستگی به دنیا 55
- یا) اندوه خوردن بر از دست رفته ها 58
- فصل سوم: هشدارهای خانوادگی 61
- 1. ازدواج با محارم 61
- اشاره 61
- 2. ازدواج با مشرکان 62
- 3. ازدواج با بی عفتان 64
- 4. ظلم به همسر در مسئله مهر 65
- 5. بی عدالتی میان زنان 67
- 6. آشکار شدن زینت زن برای نامحرم 69
- 7. قطع رحم 70
- 8. کشتن فرزندان از ترس فقر 72
- 9. ارتباط دوستانه داشتن با خویشاوندان بی دین 73
- 10. بی احترامی به پدر و مادر 75
- 11. پیروی از پدر و مادر مشرک 76
- اشاره 78
- 1. هشدارهای فرهنگی 78
- فصل چهارم: هشدارهای اجتماعی 78
- الف) ستم 78
- اشاره 78
- ب) آزار و اذیت 80
- ج) خیانت و پیمان شکنی 81
- د) نزدیکی به فواحش 82
- ه_ ) اشاعه فحشا 85
- و) شراب خواری و قماربازی 87
- ز) قتل نفس 90
- ح) یتیم آزاری 93
- ط) منت نهادن 95
- اشاره 96
- ی) دوستی با گمراهان 96
- یا) مکر و فریب 98
- یب) پوشیده داشتن حقیقتها و پنهان کردن شهادت 100
- یج) مسخره کردن، عیب جویی و لقب بد دادن 102
- ید) دروغگویی 104
- یه) غیبت 105
- یو) سخن چینی 106
- یز) تهمت زدن 108
- یح) مجادله غیر احسن 109
- اشاره 111
- 2. هشدارهای اقتصادی 111
- الف)حرام خواری 111
- ب) رباخواری 112
- ج) رشوه خواری 115
- د) دادن اموال به سفیهان 116
- ه_ ) اسراف و تبذیر 117
- و) کم فروشی 119
- اشاره 121
- الف) تفرقه 121
- 3. هشدارهای سیاسی 121
- ب) اطاعت نکردن از رهبران الهی 123
- ج) غفلت از دشمن 125
- د) اعتماد و خوش بینی به بیگانگان و دشمنان 127
- ه_ ) کارهایی که سبب سوءاستفاده دشمنان می شود 129
- و) فرار از جنگ و جهاد 130
- کتاب نامه 133
کسانی که برای انجام بدی ها نقشه میکشند و مکر می کنند، برایشان عذابی سخت است و نیرنگ آنان است که تباه می شود.
مکر و فریب در هر شکلی که باشد، از نظر اسلام مردود است و براساس آیه ذکر شده، صاحب نیرنگ دچار عذاب شدید خواهد شد. افزون بر اینکه مکر و نیرنگ فریب کاران، در نهایت، دامن خودشان را میگیرد، چنانکه خداوند در آیهای دیگر با شدت و صراحت بیشتری میفرماید:
وَلاَ َیحِیقُ الْمَکْرُ السَّیِّئُ إِلاَّ بِأَهْلِهِ. (فاطر: 43)
نیرنگ زشت، جز [ دامن ] صاحبش را نگیرد.
این تعبیر، به این معناست که گرچه حیلهگریها ممکن است به طور موقت دامن دیگران را بگیرد، سرانجام، سراغ صاحب آن می آید و او را در برابر خلق خدا، رسوا و بینوا و در پیشگاه الهی شرمسار می کند.(1) فرد مکرکننده نیز اگرچه به ظاهر دیگران را فریب می دهد و به گمان خویش به هدف خود می رسد یا سود و ثروتی به دست می آورد، ولی در قیامت باید پاسخگو باشد و چون هیچ پاسخی در توجیه نیرنگش ندارد، جز پیروی از شیطان و هوای نفس، به زیان او و به سود مکر شونده حکم می شود.
به جز قرآن، در روایتها نیز از مکر و فریب کاری دیگران به شدت هشدار داده شده است، چنانکه امام باقر(ع) می فرماید: «مکر و خدعه در آتش است.»(2) یا امام علی(ع) می فرماید: «فریب دادن کسی که به تو اطمینان کرده، کفر
1- نخستین نمونه و شأن نزول این آیه، همان مشرکان مکه بودند که با وجود نیرنگهای بسیاری که برای خاموش کردن و از پای درآوردن پیامبر کردند، باز هم خودشان شکست خوردند و پیامبر به اوج موفقیت و عزت رسید. (تفسیر نمونه، ج 18، ص2295)
2- بحارالانوار، ج 75، ص284.