- پیش گفتار 3
- اشاره 9
- فصل اول: اخلاق فردی 9
- اشاره 9
- خدابینی 9
- 1. رفتارهای اعتقادی 9
- اعتقاد به توحید افعالی 9
- اخلاص 11
- توکل 14
- خوف و رجا 15
- تسلیم و رضا 16
- مرگ اندیشی 17
- شکرگزاری 18
- عشق و ارادت به اهل بیت (ع) 19
- زیارت عاشورا در آخرین لحظه عمر 22
- تعهد به امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 23
- خاک پای زائر حسینی شفای درد چشم 23
- ارتباط معنوی با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 23
- انتظار فرج 24
- زیارت اهل بیت(ع) 25
- آخرت گرایی 25
- تمسک به اهل بیت(ع) 26
- تعبد دینی 26
- 2. رفتارهای عبادی 26
- اشاره 26
- ذکر و یاد خدا 27
- سحرخیزی 28
- نماز اول وقت 29
- تقید به گفتن اذان 29
- تقید به احکام دینی 29
- اهتمام به نماز شب 31
- شب زندهداری 33
- مناجات شبانه 34
- انس با قرآن 34
- اخلاص در انجام وظیفه 35
- مجاهده با نفس 36
- کنترل نفس 36
- اشاره 36
- 3. رفتارهای عملی 36
- ثبات نفس 37
- فروتنی 38
- عزت نفس 40
- کنترل خشم 41
- صبر و تحمل 41
- بزرگواری 42
- شجاعت 42
- دلسوزی 43
- استفاده از فرصتها 43
- نظم 45
- نفوذ کلام 45
- تعهد 46
- هماهنگی رفتار و گفتار 47
- استعمال عطر 48
- پاکیزگی 48
- دوری از وابستگیهای دنیوی 48
- علاقه به ورزش 49
- اشاره 50
- تواضع علمی 50
- 4. رفتارهای علمی 50
- اشتیاق علمی 53
- پشتکار علمی 55
- رنج تحصیل 57
- تبادل علمی 57
- احترام به استاد 58
- روح تعلم 59
- اشاره 60
- امر به معروف و نهی از منکر 60
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 60
- ظلم ستیزی 61
- شهرت گریزی 63
- شایسته سالاری 68
- رعایت انصاف 69
- حفظ آبروی مخالفان 69
- تألیف قلوب 71
- وفای به عهد 71
- تربیت دینی 72
- احیای سنت حسنه 72
- صفا و صمیمیت 73
- رعایت حقوق برادری 73
- پیش دستی در سلام کردن 74
- همدلی 75
- غیبت گریزی 76
- توجه به نیازها (نیازسنجی) 77
- فریاد رسی 78
- اهمیت به حضور اجتماعی روحانیان 79
- خوش رفتاری با مردم 79
- احترام به مردم 81
- گذشت 82
- از خود گذشتگی 83
- پیش دستی در کار خیر 84
- یکسان نگری 85
- هم دردی 86
- رعایت حقوق همسایه 87
- مشکل گشایی 88
- مهمان نوازی 88
- خدمت گزاری 90
- دوری از امتیازخواهی 91
- پاسخ گویی سریع به مردم 92
- احترام به کودکان 93
- فصل سوم: اخلاق خانوادگی 95
- اشاره 95
- احترام به پدر و مادر 95
- نقش مادر در خانواده 96
- احترام به همسر 97
- خدمت به مادر 97
- فداکاری همسر 100
- قدردانی از همسر 100
- همیاری همسر 101
- ترجیح دانش بر ثروت 102
- محبت در کانون خانواده 103
- توجه به خانواده 103
- رعایت حال خانواده 104
- همکاری در امور خانه 105
- تربیت دینی فرزندان 105
- محبت به کودکان 107
- تکریم فرزندان 107
- آزادی دادن به کودکان 108
- تشویق کودکان 109
- پرهیز از تنبیه کودکان 110
- غیرت مداری 110
- ساده زیستی 112
- اشاره 112
- فصل چهارم: اخلاق اقتصادی 112
- قناعت 118
- یاری رساندن به دیگران 118
- انفاق 119
- ایثار 120
- کمک آبرومندانه 122
- مسکین نوازی 124
- جدیت در کار 125
- احتیاط در گرفتن وجوهات شرعی 125
- مراقبت در مصرف بیت المال 126
- فقر 129
- پرهیز از اسراف 130
- کتاب نامه 131
نداشت جز اینکه مبلغی را از زرگری به نام اسماعیل صائع قرض کند و در قبال آن، خانه اش را گرو بگذارد. به این ترتیب، توانست خانه را تکمیل کند. هنوز یک سال از اقامت او در آن خانه نگذشته و اقساط آن را نپرداخته بود که از دنیا رفت. زرگر پس از فوت پدر محمدجواد، خانه را به جای قرضش تصاحب کرد و بقیه ارث پدر نیز میان برادر بزرگ تر و عموهایش تقسیم شد و از ثروت دنیا، یک دست رخت خواب به محمدجواد رسید که آن نیز بین راه منزل پدر و برادرش ناپدید شد.(1)
قناعت
قناعت
«آیت الله آخوند خراسانی، از رهبران بزرگ انقلاب مشروطه بود. ایشان با سه فرزند و سه عروسش در خانه ای بسیار کوچک و هر کدام در اتاقی زندگی می کردند. روزی فرزند ارشدش مهدی نزد پدر آمد و از تنگی جا شکایت کرد. آخوند خراسانی به سخنانش گوش داد و گفت: اگر قرار باشد منزل های این شهر را میان مستحقان قسمت کنند، به ما بیش از این نمی رسد».(2)
یاری رساندن به دیگران
یاری رساندن به دیگران
در شرح حال آیت الله شیخ عبدالکریم حائری آمده است: «یک روز یکی از بزرگان، عبای ظریف و پرقیمتی را به رسم یادبود و هدیه، برای یکی از فرزندان ایشان فرستاد. شیخ به فرزند خود گفت: «پسرم! این عبا برای تو زیاد است؛ برای اینکه بعضی از طلاب، اصلاً عبا ندارند.» سپس عبا را فروخت و با پول آن چند دست عبای متوسط خرید، یکی را به فرزند خود و بقیه را به طلاب مستحق داد».(3)
٭ ٭ ٭
1- طلایه داران تقریب (7)، ص 16.
2- عبدالحسین مجید کفایی، مرگی در نور (زندگی آخوند خراسانی)، تهران، کتاب فروشی زوار، 1359، ص 377؛ سیمای فرزانگان، صص 462 و 463.
3- محمد شریف رازی، آثار الحجه (تاریخ و دایره المعارف حوزه علمیه قم)، قم، کتاب فروشی برقعی، 1332، ص 57.