- پیش گفتار 3
- فصل اول: اخلاق فردی 9
- اشاره 9
- خدابینی 9
- اشاره 9
- 1. رفتارهای اعتقادی 9
- اعتقاد به توحید افعالی 9
- اخلاص 11
- توکل 14
- خوف و رجا 15
- تسلیم و رضا 16
- مرگ اندیشی 17
- شکرگزاری 18
- عشق و ارادت به اهل بیت (ع) 19
- زیارت عاشورا در آخرین لحظه عمر 22
- خاک پای زائر حسینی شفای درد چشم 23
- تعهد به امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 23
- ارتباط معنوی با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 23
- انتظار فرج 24
- آخرت گرایی 25
- زیارت اهل بیت(ع) 25
- تمسک به اهل بیت(ع) 26
- اشاره 26
- تعبد دینی 26
- 2. رفتارهای عبادی 26
- ذکر و یاد خدا 27
- سحرخیزی 28
- تقید به گفتن اذان 29
- نماز اول وقت 29
- تقید به احکام دینی 29
- اهتمام به نماز شب 31
- شب زندهداری 33
- انس با قرآن 34
- مناجات شبانه 34
- اخلاص در انجام وظیفه 35
- مجاهده با نفس 36
- کنترل نفس 36
- اشاره 36
- 3. رفتارهای عملی 36
- ثبات نفس 37
- فروتنی 38
- عزت نفس 40
- کنترل خشم 41
- صبر و تحمل 41
- بزرگواری 42
- شجاعت 42
- دلسوزی 43
- استفاده از فرصتها 43
- نظم 45
- نفوذ کلام 45
- تعهد 46
- هماهنگی رفتار و گفتار 47
- پاکیزگی 48
- استعمال عطر 48
- دوری از وابستگیهای دنیوی 48
- علاقه به ورزش 49
- تواضع علمی 50
- اشاره 50
- 4. رفتارهای علمی 50
- اشتیاق علمی 53
- پشتکار علمی 55
- رنج تحصیل 57
- تبادل علمی 57
- احترام به استاد 58
- روح تعلم 59
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 60
- اشاره 60
- امر به معروف و نهی از منکر 60
- ظلم ستیزی 61
- شهرت گریزی 63
- شایسته سالاری 68
- رعایت انصاف 69
- حفظ آبروی مخالفان 69
- تألیف قلوب 71
- وفای به عهد 71
- احیای سنت حسنه 72
- تربیت دینی 72
- صفا و صمیمیت 73
- رعایت حقوق برادری 73
- پیش دستی در سلام کردن 74
- همدلی 75
- غیبت گریزی 76
- توجه به نیازها (نیازسنجی) 77
- فریاد رسی 78
- خوش رفتاری با مردم 79
- اهمیت به حضور اجتماعی روحانیان 79
- احترام به مردم 81
- گذشت 82
- از خود گذشتگی 83
- پیش دستی در کار خیر 84
- یکسان نگری 85
- هم دردی 86
- رعایت حقوق همسایه 87
- مشکل گشایی 88
- مهمان نوازی 88
- خدمت گزاری 90
- دوری از امتیازخواهی 91
- پاسخ گویی سریع به مردم 92
- احترام به کودکان 93
- احترام به پدر و مادر 95
- فصل سوم: اخلاق خانوادگی 95
- اشاره 95
- نقش مادر در خانواده 96
- خدمت به مادر 97
- احترام به همسر 97
- فداکاری همسر 100
- قدردانی از همسر 100
- همیاری همسر 101
- ترجیح دانش بر ثروت 102
- محبت در کانون خانواده 103
- توجه به خانواده 103
- رعایت حال خانواده 104
- همکاری در امور خانه 105
- تربیت دینی فرزندان 105
- محبت به کودکان 107
- تکریم فرزندان 107
- آزادی دادن به کودکان 108
- تشویق کودکان 109
- پرهیز از تنبیه کودکان 110
- غیرت مداری 110
- فصل چهارم: اخلاق اقتصادی 112
- اشاره 112
- ساده زیستی 112
- قناعت 118
- یاری رساندن به دیگران 118
- انفاق 119
- ایثار 120
- کمک آبرومندانه 122
- مسکین نوازی 124
- جدیت در کار 125
- احتیاط در گرفتن وجوهات شرعی 125
- مراقبت در مصرف بیت المال 126
- فقر 129
- پرهیز از اسراف 130
- کتاب نامه 131
نقل است حاج شیخ عباس قمی، کتابی بسیار ارزشمند به نام منازل الاخره نوشته بود که فردی به نام شیخ عبدالرزاق مسئله گو، هر روز پیش از ظهر، در حرم حضرت معصومه(س) از روی این کتاب برای مردم میخواند و مردم به ویژه کربلایی محمدرضا، پدر حاج شیخ عباس قمی از این مطالب لذت میبردند. یک روز کربلایی محمدرضا به خانه آمد و به شیخ عباس گفت: ای کاش تو نیز مثل این واعظ بودی، میتوانستی به منبر بروی و این کتاب را بخوانی. حاج شیخ عباس قمی میفرماید: «چند بار تصمیم گرفتم به پدرم بگویم این کتاب نوشته خود من است، ولی هر بار، از گفتن حقیقت خودداری کردم و چیزی نگفتم و فقط به ایشان عرض کردم: دعا بفرمایید که خداوند به من نیز توفیق عنایت فرماید!».(1)
٭ ٭ ٭
فقیه و دانشمند وارسته، حضرت آیت الله حاج سیدمحسن خرازی درباره آقا شیخ مرتضی زاهد میگوید: ایشان اخلاصی بسیار والا داشت، اخلاصی که برای همه ظاهر و محسوس بود. هر کس با ایشان اندکی همنشین میشد، به خوبی برایش آشکار میشد این بزرگوار، فقط و فقط خدا را در نظر دارد. این اخلاص در تمام شئونات زندگی ایشان دیده می شد. همه نشست ها و برخاستها و همه کارهای آقا شیخ مرتضی برای خدا بود و کسی که این گونه اخلاص داشته باشد، خدا میداند به چه درجات و مقاماتی دست مییابد.(2)
٭ ٭ ٭
1- نک: علی دوانی، حاج شیخ عباس قمی؛ مرد تقوا و فضیلت، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1354، صص 48 و 49؛ سیمای فرزانگان، صص 153 و 154.
2- نک: آقا شیخ مرتضی زاهد، ص 108.