- پیش گفتار 3
- اعتقاد به توحید افعالی 9
- اشاره 9
- اشاره 9
- خدابینی 9
- 1. رفتارهای اعتقادی 9
- فصل اول: اخلاق فردی 9
- اخلاص 11
- توکل 14
- خوف و رجا 15
- تسلیم و رضا 16
- مرگ اندیشی 17
- شکرگزاری 18
- عشق و ارادت به اهل بیت (ع) 19
- زیارت عاشورا در آخرین لحظه عمر 22
- تعهد به امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 23
- ارتباط معنوی با امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 23
- خاک پای زائر حسینی شفای درد چشم 23
- انتظار فرج 24
- زیارت اهل بیت(ع) 25
- آخرت گرایی 25
- 2. رفتارهای عبادی 26
- تعبد دینی 26
- تمسک به اهل بیت(ع) 26
- اشاره 26
- ذکر و یاد خدا 27
- سحرخیزی 28
- تقید به گفتن اذان 29
- تقید به احکام دینی 29
- نماز اول وقت 29
- اهتمام به نماز شب 31
- شب زندهداری 33
- انس با قرآن 34
- مناجات شبانه 34
- اخلاص در انجام وظیفه 35
- اشاره 36
- کنترل نفس 36
- 3. رفتارهای عملی 36
- مجاهده با نفس 36
- ثبات نفس 37
- فروتنی 38
- عزت نفس 40
- صبر و تحمل 41
- کنترل خشم 41
- بزرگواری 42
- شجاعت 42
- دلسوزی 43
- استفاده از فرصتها 43
- نظم 45
- نفوذ کلام 45
- تعهد 46
- هماهنگی رفتار و گفتار 47
- استعمال عطر 48
- دوری از وابستگیهای دنیوی 48
- پاکیزگی 48
- علاقه به ورزش 49
- تواضع علمی 50
- اشاره 50
- 4. رفتارهای علمی 50
- اشتیاق علمی 53
- پشتکار علمی 55
- تبادل علمی 57
- رنج تحصیل 57
- احترام به استاد 58
- روح تعلم 59
- اشاره 60
- امر به معروف و نهی از منکر 60
- فصل دوم: اخلاق اجتماعی 60
- ظلم ستیزی 61
- شهرت گریزی 63
- شایسته سالاری 68
- رعایت انصاف 69
- حفظ آبروی مخالفان 69
- وفای به عهد 71
- تألیف قلوب 71
- احیای سنت حسنه 72
- تربیت دینی 72
- صفا و صمیمیت 73
- رعایت حقوق برادری 73
- پیش دستی در سلام کردن 74
- همدلی 75
- غیبت گریزی 76
- توجه به نیازها (نیازسنجی) 77
- فریاد رسی 78
- اهمیت به حضور اجتماعی روحانیان 79
- خوش رفتاری با مردم 79
- احترام به مردم 81
- گذشت 82
- از خود گذشتگی 83
- پیش دستی در کار خیر 84
- یکسان نگری 85
- هم دردی 86
- رعایت حقوق همسایه 87
- مهمان نوازی 88
- مشکل گشایی 88
- خدمت گزاری 90
- دوری از امتیازخواهی 91
- پاسخ گویی سریع به مردم 92
- احترام به کودکان 93
- اشاره 95
- فصل سوم: اخلاق خانوادگی 95
- احترام به پدر و مادر 95
- نقش مادر در خانواده 96
- خدمت به مادر 97
- احترام به همسر 97
- فداکاری همسر 100
- قدردانی از همسر 100
- همیاری همسر 101
- ترجیح دانش بر ثروت 102
- توجه به خانواده 103
- محبت در کانون خانواده 103
- رعایت حال خانواده 104
- تربیت دینی فرزندان 105
- همکاری در امور خانه 105
- محبت به کودکان 107
- تکریم فرزندان 107
- آزادی دادن به کودکان 108
- تشویق کودکان 109
- پرهیز از تنبیه کودکان 110
- غیرت مداری 110
- ساده زیستی 112
- اشاره 112
- فصل چهارم: اخلاق اقتصادی 112
- یاری رساندن به دیگران 118
- قناعت 118
- انفاق 119
- ایثار 120
- کمک آبرومندانه 122
- مسکین نوازی 124
- جدیت در کار 125
- احتیاط در گرفتن وجوهات شرعی 125
- مراقبت در مصرف بیت المال 126
- فقر 129
- پرهیز از اسراف 130
- کتاب نامه 131
شب جلسه داشت و شبهای جمعه جلسه ایشان در خانه ما برقرار بود. همچنین، روزها در جلسهای مخصوص زنان، به تعلیم و تربیت بانوان با ایمان تهران میپرداخت که یکی از جلسههای ویژه بانوان، هر هفته صبحهای سه شنبه، در خانه خود آقا شیخ مرتضی برقرار بود. این جلسهها در هیچ شرایطی تعطیل نمی شد؛ حتی در زمستانهای سرد و یخ بندان.(1)
هماهنگی رفتار و گفتار
هماهنگی رفتار و گفتار
نقل است ملامهدی نراقی، نسخهای از کتاب اخلاقی جامع السعادات را پیش از چاپ برای سید مهدی بحرالعلوم فرستاد تا ایشان کتاب را مطالعه و درباره آن اظهارنظر کند. پس از مدتی خود ملامهدی به نجف رفت. خبر ورود ملامهدی همه جا منتشر شد و همه عالمان به جز سید بحرالعلوم به دیدن او آمدند. چند روز گذشت، ولی از سید خبری نشد. ازاین رو، ملامهدی تصمیم گرفت به دیدار سید برود. به خانه سید رفت، سلام کرد و با فروتنی نشست، ولی سید به او اعتنایی نکرد. اندکی نشست و بازگشت. سپس چند روز بعد دوباره به دیدار سید رفت، ولی این بار نیز احترام شایستهای از سید ندید.
وقتی ملامهدی برای بار سوم به دیدار سید رفت، این بار سید پابرهنه به پیشوازش آمد و وی را در آغوش گرفت و بسیار احترام کرد. آن گاه فرمود: «شما کتابی بسیار ارزشمند درباره اخلاق نوشته اید و من همه آن را به دقت خواندم. اینکه من به دیدن شما نیامدم و حتی دو مرتبه به دیدن من آمدید و شما را احترام نکردم، به این دلیل بود که ببینم شما چقدر به کتاب خودتان عمل میکنید. آیا قادر به خویشتنداری هستید یا خیر؟ اکنون به من ثابت شد که مقام والایی در اخلاق دارید».(2)
1- آقا شیخ مرتضی زاهد، ص 160.
2- نک: قصه ها و خاطره ها، صص 141 و 142.