- دیباچه 1
- عاقبت 4
- پیشینه پژوهش 5
- کاربرد پژوهش در صدا و سیما 5
- اشاره 7
- ایمان واقعی 7
- عوامل فردی عاقبت به خیری 7
- محبت به اهل بیت علیهم السلام 8
- صبر 10
- رضا و تسلیم 12
- بندگی و عبادت در جوانی 13
- هدایا و خیرات پس از مرگ 15
- شهادت در راه خدا 16
- توبه 19
- بردباری و گذشت 22
- سپاس گزاری 24
- احسان و نیکوکاری 25
- ایثار 27
- حق پذیری و عناد نداشتن 29
- خدمت به مردم 30
- احسان به پدر و مادر 32
- تعلیم و هدایت 33
- تفکر و تعقل 35
- انفاق 37
- فصل دوم: عوامل بدعاقبتی 39
- دشمنی با ائمه علیهم السلام 39
- اشاره 39
- دل بستگی به دنیا 41
- شناخت حق و عدم یاری آن 42
- تکبر و غرور 44
- ستم و بی عدالتی 46
- ترک صله رحم 47
- عقوق والدین 50
- دوست و هم نشین بد 54
- رواج فحشا و فساد در جامعه 56
- کتاب نامه 58
بنابراین، ابودجانه، برخلاف تمام کسانی که ادعای ایمان و دوستی پیامبر صلی الله علیه و آله را داشتند، فرار نکرد، بلکه با صبر به یاری خدا و رسولش، پرداخت تا سرانجام به بالاترین درجه عاقبت به خیری، یعنی شهادت دست یافت. ازاین رو، می توان گفت تنها عامل عاقبت به خیری ابودجانه، در آن لحظات که تمام مسلمانان فرار کردند، «صبر» و «استقامت» وی بود.
رضا و تسلیم
باید گفت مقام رضا، بالاتر از مقام صبر است؛ زیرا صبر با ناخشنودی نیز سازگار است. انسان در برابر حوادث و ناملایمات دندان روی جگر می گذارد و صبر می کند، هر چند آن حادثه برایش تلخ است، کسی که به مقام رضا رسیده، دشواری برای او معنا ندارد تا بر آن صبر کند، بلکه همه چیز برایش شیرین است و از هر چه پیش آید خشنود خواهد بود.(1) چنان که حضرت زینب علیهاالسلامپس از مصیبت های فراوان فرمود: «ما رأیتُ اِلاّ جَمیلاً؛ من جز خوبی و زیبایی چیزی ندیدم».
باید گفت رضا به قضای الهی، برترین و شریف ترین مقام و منازل مقرّبان الهی است. کسی که از این در وارد شود، به بهشت می رسد. ازاین رو، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره تأثیر مقام رضا در عاقبت به خیری انسان در روایتی می فرماید:
در روز قیامت، خداوند بال هایی به طایفه ای از امت من می دهد که با آنها از
1- محمدتقی مصباح یزدی، ره توشه، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رحمه الله، 1380، چ 3، ج 2، ص 437.