فلسفه اخلاق صفحه 22

در ابتدا درست تبیین شود، راه حلّ بسیاری از اختلافات و مسایل فلسفه اخلاق به دست می آید. [مانند] اختلاف در اخباری یا انشایی [بودن گزاره های ]گزاره های اخلاقی، [نداشتن] معیاری برای ارزیابی اخلاق، ضرورت نسبی [دانستن] آن [در صورتی که] ما مفهوم اخلاقی را مثل مفهوم حقوقی از قبیل امر و نهی ها دانستیم و [هم چنین] مسایل دیگری که بر [تبیین مفاهیم اخلاقی ]مترتّب می شود.(1)

2. إخباری یا انشایی بودن قضایای اخلاقی

از اختلافات مهم در فلسفه اخلاق، اخباری یا انشایی [بودن گزاره های ]اخلاقی است. [از این رو، برای درک این مطلب در ابتدا لازم است معنای اخبار و انشا را بیان کنیم].

جمله ای که از واقعیتی خبر می دهد و لسانش کشف واقع است جمله «خبری» یا «اِخباری» نامیده می شود. اگر کشف، درست باشد صادق و اگر نادرست باشد کاذب نامیده می شود. «الخبر یحتمل الصدق و الکذب». امّا جملاتی که بیانگر خواست گوینده اند و نظری به واقعیت ندارند و از آن هیچ گونه خبری نمی دهند، جملات «اِنشایی» نامیده می شوند؛ مانند جملات استفهام، امر و نهی. انشا دارای صدق و کذب نیست [چون] واقعیتی ندارد تا آن را کشف کند و سپس برای ارزیابی آن کشف، ببینیم که چه اندازه با واقعیت تطابق دارد.(2) [حال باید گفت] قضایای اخلاقی را می توان به دو صورت بیان کرد: می توانیم به شکل قضیه خبری بگوییم [راستگویی] خوب است و یا به صورت قضیه