فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 101

بدی

اشاره

إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللّهِ الَّذینَ کَفَرُوا فَهُمْ لا یُؤمِنُونَ. (انفال: 55)

بی تردید، بدترین جنبندگان پیش خدا کسانی هستند که کفر ورزیدند و ایمان نمی آورند.

خداوند سبحان، خرد و فهم به انسان خاکی ارزانی داشت و انسان در پناه این نعمت خدادادی توانست بار مسئولیت خلیفه اللهی را بر دوش کشد و آزادانه راه تکامل خویش را انتخاب کند. بنابراین، انسان از آن جهت که عاقل است و دانا، می تواند حقایق جهان و جامعه را دریابد و نسبت به آنان حکم کند.

انسان، زشت و زیبا را می یابد و بر اساس آن تصمیم می گیرد. او نسبت به بعضی چیزها حکم به بدی می کند و نسبت به بعضی حکم به خوبی و این همه در پناه نعمت عقل و خرد او ممکن است. انسان از آن جهت که عاقل است، از حقایق جامعه و رفتارهای آدمی، دو نوع برداشت دارد. بعضی ها را خوب می شمرد و بعضی را بد. بعضی را زیبا می داند و بعضی را زشت و نازیبا.

شاید بتوان گفت همه خوبی ها به یک جمله و یک قضیه برمی گردد و آن این جمله است که: «عدالت، خوب و زیبا است.» همه بدی ها و زشتی ها هم به یک جمله و یک قضیه برگشت می کند و آن، اینکه: «ستم، زشت و نازیبا است.» پس می توان ادعا کرد که انسان در نهان وجود خویش، عدالت و ستم را می شناسد.

بنابراین، انسان هم عدالت و هم ستم را می فهمد و هم حکم آن را در می یابد. البته در مقام تربیت، این اجمال کارساز نیست، بلکه از جهت تعلیم و