فرهنگ اخلاقی معصومین علیهم السلام (حرف ب) صفحه 111

مرحله اول درصدد انتقام گرفتن و بدی کردن برنیایند، بلکه از راه خوبی وارد شوند؛ که پاسخ بدی را با خوبی دادن، کار انسان های بزرگوار و کریم است.

همان گونه که قرآن کریم می فرماید:

اِدْفَعْ بِالَّتی هِیَ أَحْسَنُ السَیِّئَهَ.(مؤمنون: 96)

بدی را به بهترین راه و روش دفع کن (و پاسخ بدی را به نیکی بده).

البته اسلام، حق قصاص و مقابله به مثل را برای انسان در همه احوال محفوظ می داند:

فَمَنِ اعْتَدی عَلَیْکُمْ فَاعْتَدُوا عَلَیْهِ بِمِثْلِ ما اعْتَدی عَلَیْکُمْ وَ اتَّقُوا اللّه َ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللّه َ مَعَ الْمُتَّقینَ. (بقره: 194)

پس هر کس به شما تجاوز کرد، همانند آن بر او تعدّی کنید و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی نکنید) و بدانید خدا با پرهیزکاران است.

خدا ابتدا ما را به سوی عدالت راهنمایی می کند و تذکر می دهد که بدی دیگران نباید ما را از جاده اعتدال خارج سازد:

ای کسانی که ایمان آورده اید، همواره برای خدا قیام کنید و از روی عدالت، گواهی دهید! دشمنی با جمعیّتی، شما را به گناه و ترک عدالت نکشاند! عدالت کنید؛ که به پرهیزکاری نزدیک تر است و تقوای الهی را پیشه کنید؛ که خداوند به آنچه انجام می دهید، آگاه است. (مائده: 8)

در مرحله بعدی به عفو و خوبی کردن سفارش می کند.(1)

2. بدترین بدی ها

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود:

خَصْلَتانِ لَیْسَ فَوْقَهُما مِنَ الْبِرِّ شَی ءٌ اَلاْءیمانُ بِاللّه ِ وَ النَّفْعُ لِعِبادِاللّه ِ، وَ خَصْلَتانِ لَیْسَ فَوْقَهُما مِنَ الشَرِّ شَیْ ءٌ: الشِّرْکُ بِاللّه ِ وَ الضُّرُّ لِعِبادِ اللّه ِ.(2)